خطبه اول

اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله الذی هدانا لهذا و ما کنا لنتهدی لولا ان هدانا الله ثم الصلاة و السلام علی سیدنا و نبینا ابی لقاسم محمد و علی آله الاطیبین الاطهرین سیما بقیة الله فی الارضین. اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم،‌يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ[1]عِبَادَ اللَّهِ أُوصِیکمْ و نَفسِی بِتَقْوَی اللَّهو ملازمة أمره و مجانبة نهیه و تَجَهَّزُوا عباد اللَّه فَقَدْ نُودِیَ فِیکُمْ بِالرَّحِیلِ[2]وَ تَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوَی[3]

همه‌ی شما نمازگزاران گرامی و خودم را به پارسایی،‌پرهیزکاری، ذکر و یاد خداوند، شکر و سپاس حضرت حق در همه‌ی احوال سفارش و دعوت می‌کنم. امیدواریم خداوند همه‌ی ما را از بندگان وارسته و پارسای خویش مقرر بفرماید.

عواملی که مانع از همراهی امت اسلام با سید الشهداء شد

سؤال این بود که چه  اتفاقی افتاد که جمعیت اصلی اسلام از یاری فرزند رسول خدا (ص) عقب نشستند. چرا مکّه و مدینه، بصره و کوفه و شهرهای دیگر از همراهی بازماندند؟ چرا یاران باوفا به عدد کمتر از 100  رسید. چه عواملی به امت اسلام حاکم بود که به این روزگار رسید؟ این آخرین خطبه در این مبحث است که مباحث قبلی را فهرست‌وار عرض می‌کنیم.

تأکید بر علل و عوامل برای این است که در زندگی امروز ما نیز ساری و جاری است. یعنی همین عوامل امروز نیز اگر در امت اسلام نفوذ کند؛ آن جامعه از پایداری درراه حق، استواری در مسیر اسلام بازمی‌ماند.

عوامل به‌این‌ترتیب بود:

1.جهالت و نادانی و غفلت‌ها از جایگاه و مقام امام حسین (ع)، غفلت از جایگاه دشمنان و سوابق آن‌ها و غفلت از پیچیدگی طرح‌ها و توطئه‌های که به‌کاربرده بودند تا مسیر اسلام را منحرف کنند.

2. ضعف اراده و کاهلی که جمع دیگری را در برگرفته بودند. نخبگان نیز گاهی در این چاه قرار می‌گیرند. این افراد شاید بااطلاع و ایمان بودند اما بی‌اراده و سست بودند.

3. ترس و هراس، مرعوب شدن در برابر هجمه‌ها و خودباختگی در برابر تهدیدهای دشمنان اهل‌بیت و خاندان پیامبر (ص).

نمونه بارز این سه عامل در کوفه اتفاق افتاد.

4. ریاست‌طلبی، مقام دوستی و جاه‌طلبی است. یکی از مهم‌ترین نکاتی که نخبگان را از یاری حق بازمی‌دارد؛ طمع در مقام و جاه است. عمر سعد و عبیدالله بن زیاد از نمونه‌ی آن‌ها بود.

5. مال دوستی و زراندوزی. تمام مردم به مال دنیا علاقه دارند، اما گاهی این علاقه به سمت افراط پیدا می‌کند. گاهی علاقه به مال، کسانی را درون تهی می‌کند و از جبهه‌ی حق متفرق می‌کند.

6. علاقه‌های افراطی به خانه وزندگی و فرزند و همسر است. درست است این علاقه افراطی درست است. اما اگر بر سر دوراهی دفاع از حق، علاقه به خانواده قرار گرفت باید دفاع از حق را انتخاب کند. فرمان خدا این است که سر دوراهی علاقه‌ را کنار بگذار و به دنبال حق برو. به‌طور مثال کسی می‌گوید اسبم را به شما می‌دهم ولی از بچه و زن و زندگی نمی‌توانم جدا بشوم. امام می‌فرماید اسبت را نیز برای خود نگهدار.

عاشورا، جبهه‌ی خالصان درراه خدا

عاشورا جبهه‌ی خالصان درراه خدا است. و کربلا رزمگاه عاشقان الهی است. اینجا عاشقان دلباخته،‌انسان‌های پاک و وارسته هستند. هیچ ناخالصی را در این جبهه‌ی پاک نمی‌توان دید.امام (ع) آن‌چنان مهندسی می‌کنند که در این صحنه هیچ ناخالصی نباشد. کسانی که امام را به مقام، مال، مطامع دنیایی فروختند .

شعارهای امام حسین (ع)

«مَنْ كَانَ فِينَا بَاذِلًا مُهْجَتَهُ مُوَطِّناً عَلَى لِقَاءِ اللَّهِ نَفْسَهُ فَلْيَرْحَلْ مَعَنَا»[4] آنان که آمده‌اند تمام وجود خویش را قربانی کنند بیایند. هرکسی ذره‌ای ناخالصی در اعماق وجود دارد نیاید. امام علی (ع) می‌فرمایند: ‌مانند این رزمگاه و این عاشقان درگذشته‌ی تاریخ و آینده‌ی تاریخ نیست. کسانی که علاقه‌ی به زندگی و خانه و ... دارند؛ و این علاقه چشم و گوش آن‌ها را پرکرده است تا حدی که نمی‌توانند این‌ها را کنار بگذارند و به جبهه بروند و دین خدا را یاری کنند، شایستگی ندارند.

7. تعلقات و عشیره‌ای و محله‌ای و ناسیونالیستی

سران یک قبیله و عشیره وقتی به باطل می‌رفتند؛ بقیه نیز به آن راه می‌رفتند. وطن و محله هر شخص ارزش دارد؛ ولی وقتی در مقابل حق یکی را باید انتخاب کرد، باید همه‌ی این‌ها را فدای آن کرد.

تعلقات قبیله‌ای، عشیره‌ای مانع از پیمودن راه حق می‌شود. تعلقات ناسیونالیستی باعث می‌شود که یک و نیم میلیارد جمعیت مسلمان درگیر مرزهای جغرافیایی بشوند.

8. امواج اجتماعی و تغییرات ناگهانی در جامعه

گاهی اوقات باطل،‌شیطان موجی را ایجاد می‌کند که همه را می‌برد؛ حتی گاهی خوبان نیز دچار شبهه و تفرق می‌شوند. یک فتنه‌ی اجتماعی همه را از پا درمی‌آورد. در کوفه نیز چنین شد؛ جمع قبیله‌ها که شدند به‌صورت یک موج بزرگ اجتماعی شدند که به سمت عبیدالله درآمد؛ خیلی‌ها نیز این موج آن‌ها را برد. سیل‌های تخریب‌گر شیطانی وقتی‌که جریان پیدا بکند خیلی‌ها را می‌برد. انسان‌های فولادینی می‌خواهد که در مقابل این سیل ایستادگی کنند. این امواج ، فساد اخلاقی، اجتماعی، به همراه دارد، مردم را از پیرامون پرچم حق دور می‌کند؛

9.کینه و حسادت

خاندان پیامبر و اهل‌بیت (علیهم‌السلام) به دلیل مجاهدت‌های بی‌نظیر امیرالمؤمنین (ع)؛ در جامعه مورد کینه بودند؛ از زمان پیامبر (ص)؛ بخش زیادی از جامعه دچار کینه و حسادت در مقابل خاندان ایشان شدند.

رشک و حسادت سلاح شیطان است. در آن دوران کسانی که از مجاهدت‌های مولا زخم‌خورده بودند، کینه به دل گرفتند. این دو عامل برای خاندان اهل‌بیت (علیهم‌السلام) در طول تاریخ وجود داشته است. رشک‌ها و حسادت‌ها از یک‌سو‌، کینه‌ها از سوی دیگر، مردم را در برابر خاندان پیامبر (ص) قرار داده بود.

10.حیا

حیا چیز خوبی است؛ اما حیا برای انجام‌وظیفه و ادای تکلیف چیز بدی است. اینکه از امربه‌معروف و نهی از منکر خجالت می‌کشم، حیای شیطانی است؛ این حیا باعث می‌شود که انسان در مقابل باطل نایستد و حق را یاوری نکند.

11.آسایش‌طلبی

انسان‌ها می‌خواهند آسایش داشته باشند؛ اما گاهی این تن‌آسایی و آسایش‌خواهی ما را از انجام‌وظیفه بازمی‌دارد. وقتی وظیفه رفتن به جبهه است؛‌این تن‌آسایی را باید کنار گذاشت. این انسان‌ها ذات تنبل، کاهل، مایل به آسایش‌طلبی بودند.

12.بی‌تفاوتی و ترک امربه‌معروف و نهی از منکر

امام حسین (ع) تأکید فراوانی بر امربه‌معروف و نهی از منکر داشتند،‌زیرا فرهنگ جامعه کاملاً مغایر با امربه‌معروف و نهی از منکر شده بود. در روایات داریم که سنت امربه‌معروف و نهی از منکر از بین می‌رود و به‌عکس آن اتفاق می‌افتد. امام حسین (ع) قیام کرد برای امربه‌معروف  و نهی از منکر. جامعه آن روز بی‌تفاوت نسبت به امربه‌معروف بی‌تفاوت شده بود. در آن زمان سیل فساد همه را در برمی‌گیرد.

13.موقعیت طلبی امرا و بی‌تفاوتی مردم

وقتی مکه رانگاه می‌کنید؛ عبیدالله بن زبیر موقعیت داشت و مردم نیز به این مردم فاسد موقعیت دادند. همچنین خود بنی‌امیه نیز چنین شکل و اوج گرفته بود. این‌ها به علت بی‌تفاوتی مردم بر سر حکومت بودند.

این سیزده عامل، درس‌هایی برای امروز و فردای ما است؛ این عوامل در نقاط جهان اسلام، باعث شد که واقعه کربلا اتفاق بیفتد.

پیام عاشورا

پیام این است که در این‌گونه‌ محیط‌ها،‌شرایط، عوامل قرار نگیرید.

روضه

السلام علیک یا اباعبدالله، و علی الارواح التی حلت بفناک

نتیجه این فسادها و تباهی‌ها این شد که امام حسین (ع) با یاران اندکی در محاصره قرار بگیرد. آخرین لحظات محاصره امام حسین (ع)‌، لحظات بسیار جان‌سوزی است. راوی می‌گوید که امام (ع) تنها میان انبوه سپاه دشمن قرارگرفته است. بدن حضرت(ع) آثار نیزه‌ها و تیرها شد. حتی سنگ‌هایی به بدن مطهر ایشان روانه می‌شد. در این لحظات امام (ع) می‌فرمود: هَلْ مِنْ ناصِرٍ یَنْصُرُنی هَل مِنْ مُعینِ یُعینُنی آیا کسی هست که حجت خدا را یاری بفرماید؟

«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، إِنَّا أَعْطَینَاک الْکوْثَرَ، فَصَلِّ لِرَبِّک وَانْحَرْ، إِنَّ شَانِئَک هُوَ الْأَبْتَرُ».[5]

خطبه دوم

بسم الله الرحمن الرحیم، الحمدلله رب العالمین، والصلاة و السلام علی سیدنا و نبینا ابی القاسم المصطفی محمد و علی علی امیر المؤمنین ‌و علی صدیقة الطاهرة فاطمة الزهراء و علی الحسن و الحسین سیدی شباب اهل الجنة و علی ائمة المسلمین علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و الحسن بن علی و الخلف القائم المنتظر ساسة العباد و ارکان البلاد و ابواب الایمان و امناء الرحمان و سلالة النبیین و صفوة المرسلین و عترة خیرة رب العالمین صلواتک علیهم اجمعین . اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسمالله الرحمن الرحیم.يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَكُونُواْ مَعَ الصَّادِقِينَ[6]عبادالله اوصیکم و نفسی بتقوی الله و ملازمة امره و مجانبة نهیه

همه شما را در آستانه‌ی اربعین حسینی، به سوگواری خالصانه، محبت روز‌افزون به خاندان پیامبر (ص)، معرفت الهی،‌تقوای خداوند، پارسایی و پرهیزکاری سفارش و دعوت می‌کنم.

امیدوارم همه‌ی ما پیام تقوای قرآن و نهج‌البلاغه را با گوش جان بشنویم و تقوای الهی را در زندگی فردی،‌خانوادگی،‌اجتماعی خویش محقق کنیم.

مناسبت‌های آخر هفته

اربعین، تجدید‌کننده‌ی ماتم، سوگ و گداز عزای حسینی است؛‌این روز را تسلیت عرض می‌کنم. رحلت پیامبر (ص)، شهادت سبط اکبر  و شهادت امام رضا ‌(علیهماالسلام) تسلیت عرض می‌کنم.

در این دهه‌ی پایانی ماه صفر، سلسله‌ای از مصیبت‌های جان‌گداز قرار دارد. آداب‌ورسوم خاصی نیز وجود دارد. باید بر برگزاری عزاداری‌های خالصانه،به‌دوراز ریا ، ارادت خودمان را به ساحت ایشان تقدیم کنیم. به دلیل کثرت سفرها و کاروان‌ها که به مشهد مقدس انجام می‌شوند. کاروان‌های زیارتی در رعایت اخلاق‌های معنوی، ارزش زیارت در ایام دقت فرمایند.

حوادث تروریستی در عراق

این حوادث که به‌صورت مستمر با کمک‌های استکبار جهانی انجام می‌شود؛ باعث ایجاد وحشت و خشونت در دنیا می‌شود. گروه‌های اندک  و پر قصاوت را در کشورهای مختلف با بهانه‌های واهی به کار می‌گیرند؛ تا به مسلمانان به‌طور عام و پیروان اهل‌بیت به‌طور خاص لطمه بزنند. این‌یک موج سیاسی با بهانه‌های مذهبی است.

موج القاعده،‌طالبان، تکفیری‌ها را آن‌ها می‌سازند، البته عده‌ای ناغافلانه  در این امواج قرار می‌گیرند. این موج در عراق، افغانستان، پاکستان،‌سوریه اتفاق افتاده است. با هیچ منطق بین‌المللی نیز این موج سازگار نیست؛

جاهایی که گفتمان انقلاب اسلامی و مکتب اهل‌بیت در حال درخشش و تلألؤ است را ضربه می‌زنند؛ زنجیره‌ی این افراد در عراق قطع نشده است.

حادثه تروریستی برای کاروان میبد

یکی از این حوادث برای کاروان دوستان یزدی و میبدی اتفاق افتاد. جمعی از عزیزان مجروح شدند، ایشان منتقل به استان شدند، به دانشگاه علوم پزشکی توصیه می‌کنیم که توجه دقیق به این مجروحان داشته باشند. عزیزی نیز در این مسیر به شهادت رسید؛ یاد و خاطره‌ی او را گرامی می‌داریم.

از همین‌جا اعلام می‌کنیم، که محبت به امام حسین (ع) و خاندان پیامبر (ص) با این توطئه‌ها از ذهن مردم بیرون نمی‌رود.

گفتمان انقلاب اسلامی و ملت مسلمان ایران پیروان اهل‌بیت (علیهم‌السلام) برای مسلمانان دل می‌سوزاند و کنار مجاهدان است. این گفتمان، گفتمان وحدت و احیای تمدن نوین اسلامی است. ما بر سر این پیمان باقی هستیم. همچنین محبت‌ اهل‌بیت (علیهم‌السلام) ریشه‌های عمیق و ناگسستنی در دل شیعیان دارد.

زمانی که میلیون‌ها نفر در اربعین راهپیمایی می‌کنند، این نشانه‌ی وفاداری است، استکبار با موج ترور و تکفیری به‌جایی راه نمی‌برد، به فضل خداوند همه‌ی ما در مسیر احکام الهی و خاندان پیامبر  خدا (ص) باقی می‌مانیم.

هفته‌ی پژوهش

تأکید می‌کنم که مراکز دانشگاهی و حوزوی ما، آموزش‌وپرورش ما، در قلمرو پژوهش و تحقیق باید قدم‌های بزرگ‌تری بردارند،‌در بحث‌های امروز ما، دانشمندان جوان ما، در فن‌آوری‌های گوناگون و بسیار مهم گام‌های مهمی برداشتند. پژوهش و تحقیق پشتوانه حیات و عزت و عظمت کشور  است. مقوله‌ی پژوهش و تحقیق، ابداع  و تولید نظریه‌های جدید مورد تأکید مقام معظم رهبری بوده و هست. عقل و منطق اقتضای اهتمام روزافزون به این مقوله دارد.

از یک‌سو دانشگاه‌ها، حوزه‌ها و آموزش‌وپرورش، زمینه تحقیق و پژوهش را فراهم کنند؛ از طرف دیگر دولت باید از جریان تحقیق حمایت کند؛ صنایع ما باید روح تحقیق و رویکرد تحقیقی پیدا کنند.

در دنیا سهم زیادی از هزینه تحقیق و پژوهش از خود صنایع است؛ صنایع ما، در کشور،‌استان،شهر باید این نگاه و رویکرد سرمایه‌گذاری برای اعتلای تحقیق را داشته باشند.

هفته حوزه و دانشگاه

از خداوند طلب عفو درجات برای شهیدان حوزه، شهید مفتح، شهیدان دانشگاه داریم. مسئله‌ی حوزه و دانشگاه یک مسئله راهبردی برای کشور و امت اسلام است؛ نخبگان برآمده از حوزه و دانشگاه، اساتید، دانشجویان و طلاب باید به همگرایی، ارتباط و تعامل سازنده با این‌ها داشته باشند.

مصالح کشور ما در این است که نخبگان و درس‌خوانده‌های حوزه  و دانشگاه  در کنار هم برای اعتلای  کشور، تمدن اسلامی، تعالی ارزش‌های معنوی تلاش کنند.

هرگاه در تاریخ این ارتباط و تعامل را دیده‌ایم، شرایط شیرینی به بار آمده است، هرگاه نخبگان ما از هم جدا شدند، خطرات زیادی کشور را تهدید می‌کند.

شهر میبد،یک‌قطب علمی وسیعی دارد؛ دانشگاه باید پیوستگی درون خودشان را مهم بدانند و از طرفی تعاملشان را با حوزه امر بزرگ و جدی و راهبردی به شمار بیاورند.

مذاکرات ایران با 1+5

مقام معظم رهبری اجازه فرمودند که این مذاکرات ادامه پیدا کند؛ اما باید نکاتی را جدی بگیرند، گروه مذاکره‌کننده باید نکاتی را بداند:

1.توکل به خداوند و اراده‌ی الهی. تمام حرکات ما در انقلاب اسلامی بر توکل به خداوند بوده است

2. اعتماد به مردم و هویت انقلابی مردم، ملت منبع جوشان قدرت و محل اتکای شماست.

3. فرمان و دستور رهبری فصل الخطاب است. در طول حرکت نگهبان بزرگ،‌با رعایت تمام مصالح هدایت‌گر شماست. باید به آن اعتماد و اتکا کنید.

4.شجاعت و صلابت باید در روح گروه مذاکره‌کننده موج بزند. اگر دشمن احساس ضعف را در شما ببیند به شما رحم نمی‌کنند.

5.گروه مذاکره‌کننده باید نسبت به یا به‌گویی‌هایی که اوباما و مقامات دیگر دارند پاسخ‌گو باشد،‌و سریعاً جواب آن‌ها را بدهند. دنیا نباید حس کند که در مقابله یاوه‌گویی‌ها عقب نشسته‌ایم. صلابت و قاطعیت، پاسخ‌گویی سریع در مقابل این‌ها باید داد.

6.تقویت گروه ازلحاظ ابعاد حقوقی

7.آمادگی برای مراحل بعد

در این مرحله کسانی مطلوب می‌دانند و کسانی نقد می‌کنند. این نقدها را باید بررسی کرد؛ البته نقدهای خیرخواهانه را مدنظر باید قرارداد. ملت و رهبری نیز حمایت خویش را از ایشان برنخواهند داشت، و تمام این‌ها باید بر اساس چارچوب‌های انقلاب و ارزش‌های متعالی انقلاب انجام پذیرد.

هشدار به مستکبرین

باید به مستکبرین عالم بگوییم،‌شما وارد یک آزمون بزرگ‌شده‌اید، چشم ملت ایران به شما است. ما خوش‌بین به شما نیستیم، باید اعتماد این ملت را جمع کنید. از تندروی‌ها دست‌بردارید.

این را بدانید که ملت ایران در برابر زیاده‌خواهی و تجاوز شما کوتاه نخواهد آمد.

سوم دی‌ماه، سالروز تأسیس ثبت‌احوال

ثبت‌احوال یک‌صد سال پیش تأسیس‌شده است؛ در شهر میبد از سال 67 ثبت‌احوال پایه‌ریزی شد. این‌ها  متکفل ثبت وقایع چهارگانه، مرگ، تولد، ازدواج، طلاق هستند. تولید آمار و اطلاعات جمعیتی در سطح کشور است؛ این‌ها کارهای مهمی است که بر عهده‌ی این دستگاه قرارگرفته است؛ باید از تمام عزیزان تشکر کرد؛

تولید آمارهای دقیق ، شناسنامه‌های جدید، کارت ملی هوشمند، گنجینه مفاخر و مشاهیر کشور از پروژه‌های مهم ثبت‌احوال است.

آمار ثبت‌احوال میبد

شهرستان میبد با جمعیت 93 هزار نفر می‌شود و نرخ رشد میبد، 2.3 است. درحالی‌که نرخ رشد جمعیت کشور 1.3 است. نرخ استان نیز 1.68 است. جمعیت شهرستان میبد اکنون در آستانه‌ی صدهزارنفری است.

امیدواریم که در بخش ندوشن، ثبت‌احوال تأسیس شود و کار مردم را تسهیل ببخشد.

این نرخ رشد، دارای پیام‌هایی است،

باید نرخ رشد را مهندسی کرد، مسئولین به دنبال طرحی هستند، اما باید سریع‌تر اقدام کنند؛ مردم باید در مهندسی مهاجرت همکاری کنند. اگر دقت نکنیم،‌شیرازه بومی ما فرو خواهد ریخت. البته مهاجرین انسان‌های شریفی هستند،‌اما گاهی در بین آن‌ها افرادی پیدا می‌شوند که منشأ مشکلات هستند.

گاهی هماهنگی   و همگنی  فرهنگی وجود ندارد. بااینکه ما در آستانه‌ی صدهزارنفری شدن هستیم تقاضای خیلی‌ها این است که از مقامات وزارت کشور، استانداری، فرمانداری  ویژه است. امیدواریم به مقوله‌ی فرماندهی ویژه دوستان توجه بیشتری کنند.

دعا

نسئلک اللهم و ندعوک بسمک العظیم الاعظم، الاعجز الاجل الاکرم یا الله یاالله یا الله

خدایا دل‌های ما را به انوار ایمان خود منور بفرما! ما را از سوگواران واقعی سالار شهیدان قرار بده! گناهان ما را ببخش، توبه ما را بپذیر! در گذشتگان ما،‌تازه در گذشتگان همه را مورد عفو و رحمت و بخشش خود  قرار بده....

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ‏قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُلَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ[7]

خطبه اول

اعوذ باللّه السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم اللّه الرحمن الرحیمالْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدَانَا لِهَذَا وَمَا کنَّا لِنَهْتَدِی لَوْلَا أَنْ هَدَانَا اللّه^[1]؛ ثم الصلاة و السلام علی سَیِّدِنَا وَ نَبِیِّنَا أَبِی الْقَاسِمِ مُحَمَّدٍ وَ عَلی آله الأطیَّبینَ الأطهَرین لاسیُّما بقیة‌اللّه فی الارضین.

اعوذ باللّه السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم اللّه الرحمن الرحیم«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَکونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ»[2]عِبادَالله اُوصیَکُم وَ نَفسیِ بِتَقوَی اللّه وَ مُلازِمَة اَمرِه وَ مُجانِبَة نَهیِه وَ تَجَهَّزوا رَحِمَکم اللّه، فَقَد نُودِیَ فیکُم بِالرَّحیل وَ تَزَوَّدوا فَإِنَّ خَیرَ الزّاد التقوی.

دلایل اخلاقی و روحی غافلین و معاندین امام حسین (ع)

علل و عواملی که موجب شد تا جامعه اسلامی از پشتیبانی حجت خدا و امام عصر خویش بازبماند چه بود؟

1.       جهالت‌ها، غفلت‌ها و نادانی‌ها، جمع زیادی در جهان اسلام از طوایف و قبایل و از شهرها و روستاهای دور و نزدیک حقیقت را نمی‌دانستند و درصدد شناخت آن‌هم نبودند.

2.      کسانی که می‌دانستند ضعف اراده داشتند، اراده استوار و دفاع از حق شرط مهمی است، اگر کاروان کربلا را از همان اول در نظر بگیرند، از پانزدهم رجب تا دهم محرم چه آدم‌هایی آمدند و رفتند، چه کسانی نبودند و ملحق شدند، و باقیمانده این کاروان هفتادوچند نفر گفته‌شده است، بااین‌همه غربالگری بازهم عصاره فضیلت‌ها در این کاروان باقی ماند.

طبق نقل تواریخ معتبر وقتی امام علی (ع) از جنگ صفین برمی‌گشتند و به صحرای کربلا رسیدند بسیار جمله گویایی در وصف کربلا گفتند. ایشان فرمودند: «هذا...مَصَارِعُ عُشَّاقٍ شُهَدَاءَ لَا يَسْبِقُهُمْ مَنْ كَانَ قَبْلَهُمْ وَ لَا يَلْحَقُهُمْ مَنْ بَعْدَهُمْ.»[3]، اینجا جای اقامت و توقف کسانی است و جای شهادت عاشقانی است که مانند این‌ها در تاریخ توحید نیامده است و بعد از آن‌هم نخواهد آمد.

امیرالمؤمنین این‌طور وصف می‌کند و اشک می‌ریزد، شهادت امام حسین (ع) از چیزهایی است که روضه‌اش از قبل از اتفاق آغازشده بود. جمع زیادی می‌دانستند اما عزم و اراده نداشتند حتی نزدیکان امام حسین (ع) هم همین‌طور بودند، محمد ابن حنفیه شخص بزرگی بود، برادر امام حسین (ع) و شخصیت بزرگواری بود ولی به هر دلیلی این عزم و اراده در آنجا پیدا نشد.

3.     ترس، ترس از دست دادن مال و مقام و آسایش و رفاه و زندگی گاهی زندگی انسان را تباه می‌کند. ترس از دست دادن نعم دنیایی یکی از سپاهیان شیطان است که همه دین و ایمان انسان را ممکن است بگیرد، آدم‌های زیادی را هم همین ترس خانه‌نشین کرد.

4.      ریاست‌طلبی؛ باید همه به‌خصوص کسانی که در مقام ریاست و موقعیت‌های اجتماعی و سیاسی قرار می‌گیرند باید به خدا پناه ببرند. در روایت شریفه آمده است: «آخِرُ ما یخْرُجُ مِنْ قُلُوبِ الصِّدِّیقینَ حُبُّ الْجاه»[4] مقامات مؤمنین از درجات کوچک و کم شروع می‌شود و تا به درجات عالی می‌رسد

مقام صدیق یک مقام خیلی بالا است که از بسیاری از موانع عبور کرده و ناخالصی‌ها از او زدوده شده است، آخرین چیزی که از دل یک انسان بیرون می‌رود علاقه به مقام و ریاست است.

در روایات است که اگر کسی دوست دارد که وقتی راه می‌رود عده‌ای پشت او راه بروند و او جلال و شکوه پیدا بکند دوست داشتن این عمل شیطان است و باید به خدا پناه برد. یکی از مهم‌ترین موانع کمال بشر و اوج‌گیری انسان در مدارج معنویت و اخلاق این است که پست او، شغل و مقام و موقعیت او چنان به دلش چسبیده باشد که سر دوراهی تکلیف و مقام که رسید تکلیف را قربانی مقام بکند، گاهی هم ممکن است کسی بر اساس یک وظیفه دنبال مقام برود، خیلی سخت است.

مرحوم مطهری می‌فرمایند وقتی روزهای چهارشنبه درس اخلاق مرحوم امام (ره) در مدرسه فیضیه می‌رفتیم چنان سخنان جذاب و شیوای ایشان ما را شارژ می‌کرد که تا یک هفته آثار این درس اخلاق و انفاس قدسی همراه ما بود.

ایشان در درس‌های اخلاقشان فرمودند که کسی در آنجا مسئول آفتابه بود، وقتی کسی می‌آمد این آفتابه را برمی‌داشت می‌گفت نه این را بگذار و آن را بردار فقط به خاطر اینکه حس ریاست خودش را اعمال بکند. ریاست‌طلبی از همین‌جا شروع می‌شود تا آدم‌های بزرگ را که از معنویت و مقامات معنوی ساقط می‌کند.

جریان بنی امیّه از مقام‌خواهی شروع شد. این‌ها تحمل این را نداشتند که امامت و رهبری مجتمع اسلامی دست کسانی باشد که پیامبر آن‌ها را تأیید کرد. همین ریاست‌طلبی بود که ابوجهل را وادار می‌کند که وقتی می‌خواهند او را بکشند بگوید پایین‌تر ببر تا سر من بلند باشد.

«تِلک الدّارُ الآخِرَةُ نَجعَلُها لِلَّذینَ لا یریدونَ عُلُوًّا فِی الأَرضِ وَلا فَسادًا وَالعاقِبَةُ لِلمُتَّقینَ»[5]

آن درجات و مقاماتی که چشمی ندیده و گوشی نشنیده است و فوق تصورات است، آن نعم و تفضلات بهشت و فرقان و ملکوت الهی برای کسانی است که مقام‌خواهی در وجودشان نیست و مسئولیت خود را فقط وظیفه بداند.

امام رهبر انقلاب باشد یا نباشد وظیفه را انجام می‌دهد، فرمود به من بگویند درود یا بر من مرگ بفرستند برای من فرقی نمی‌کند، این امر امام را امام کرد. وقتی‌که بعد از شانزده سال تبعید از او پرسیدند چه احساسی دارید که به وطنتان برمی‌گردید، فرمودند هیچ احساسی ندارم. ایشان فرمودند و الله قسم یک‌قدم برای ریاست برنداشتم. آدم خدایی کسی است که آنجا که وظیفه‌اش است خودش را کنار نکشد و در میدان نقش ایفا بکند،

مقام‌خواهی و ریاست‌طلبی از مهم‌ترین انگیزه‌های روان‌شناختی شیطانی است که در وجود انسان می‌آید تا اینکه مقام خدا و بت او می‌شود و همه‌چیز را پای آن قربانی می‌کند، بنی‌امیه مصداق آن است. ابوسفیان گفت حالا که خلافت به دست ما رسید آن را مثل گوی به هم‌بسپارید و نگذارید که از دست شما ربوده شود.

راه نجات از مقام‌خواهی این است که نگاه انسان به آن‌طرف باشد، حضرت فرمودند که برخیزید که میان شما و آن عالم بزرگ جزء یک پلی مانده است، آن‌ها یک امتحانی دادند که صبح عاشورا یک حقیقتی را یافتند.

«السَّلاَمُ عَلَیک یا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ وَ عَلَی الْأَرْوَاحِ الَّتِی حَلَّتْ بِفِنَائِک السَّلاَمُ عَلَی الْحُسَینِ وَ عَلَی عَلِی بْنِ الْحُسَینِ وَ عَلَی أَوْلاَدِ الْحُسَینِ وَ عَلَی أَصْحَابِ الْحُسَینِ»[6]

انتقام‌جویی کور در عاشورا

جنگ دو نوع است، یک جنگی است که بر اساس دشمنی برقرارشده است و دو گروه برای یک هدفی به جان‌ هم افتاده‌اند ولی بر اساس حداقل موازین انسانی و با رعایت حداقل مردانگی و مروت عمل می‌کند، جنگ است اما یک مروت انسانی در آن وجود دارد حتی آن‌که باطل است یک چارچوبی را رعایت می‌کند، طبیعت جنگ خشونت و به جان ‌هم افتادن دارد، هرکسی درصدد مقلوب سازی رقیب برمی‌آید، این پدیده‌ای است که در طول تاریخ بشر وجود داشت.

نوع دوم جنگی است که در آنجا انتقام‌جویی کور حاکم می‌شود، همه معیارهای مردانگی و مروت و جوانمردی از میدان جنگ بیرون می‌رود، و بعدازاینکه پیروز شد بازهم دست برنمی‌دارد. عاشورا و عملکرد سپاه عبیدالله و یزید از نوع دوم جنگ است، عاشورا جنگی است که فقط بحث قالب و مقلوب نیست یک‌طرف آن‌قدر حیوانی و وحشیانه و خشن حرکت می‌کند که دل هر انسانی ولو کافر را به لرزه درمی‌آورد.

این عملیات کور کجا خودش را نشان داد؟ یکی اینکه بعدازاینکه اباعبدالله الحسین و اصحاب او به زمین افتادند و به شهادت رسیدند خوب شما به‌ظاهر پیروز شدید با آل الله این‌طور بدعمل نکنید اما این سپاه کافر و لئیم آن‌قدر خشن و پست بودند، یکی از اقدامات آن‌ها این بود که اسب‌ها را زین کردند و جسدها را پایمال سم اسبان کردند.

اشاره دیگر اینکه به خیمه‌های امام حسین (ع) حمله بردند، آن‌قدر از اسباب و وسایل ناچیز خیمه‌ها را بردند که عمر سعد خجالت می‌کشید و گفت این اموال را به خودشان برگردانید.

«السَّلاَمُ عَلَیک یا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ وَ عَلَی الْأَرْوَاحِ الَّتِی حَلَّتْ بِفِنَائِک، وَ سَیعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَی مُنْقَلَبٍ ینْقَلِبُونَ»[7]

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ ﴿۱﴾ فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ ﴿۲﴾ إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الأبْتَرُ ﴿۳﴾[8]»

خطبه دوم

اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم،نحمده علی ما کان و نستعینه من امرنا علی ما یکون و نؤمن به و نتوکل علیه و نستغفره و نستهدیه و نعوذ به من شرور انفسنا و سیئات اعمالنا و نصلی و نسلم علی سیدنا و نبینا العبد المؤید و الرسول المسدد المصطفی الأمجد ابی‌القاسم محمد (ص) و علی امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب و علی صدیقة الطاهرة فاطمة الزهراء و علی الحسن و الحسین سیدی شباب اهل الجنة و علی ائمة المسلمین علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و الحسن بن علی و الخلف القائم المنتظر (عج)، حججک علی عبادک و أمنائک فی بلادک، ساسة العباد و ارکان البلاد و ابواب الایمان و امناء الرحمان و سلالة النبیین و صفوة المرسلین و عترة خیرة رب العالمین صلواتک علیهم اجمعین.

اعوذ باللّه السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم اللّه الرحمن الرحیم «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ»عِبادَالله اُوصیَکُم وَ نَفسیِ بِتَقوَی اللّه وَ مُلازِمَة اَمرِه وَ مُجانِبَة نَهیِه وَ تَجَهَّزوا رَحِمَکم اللّه، فَقَد نُودِیَ فیکُم بِالرَّحیل وَ تَزَوَّدوا فَإِنَّ خَیرَ الزّاد التقوی.[9]

فراخوانی عزاداران حسینی به تقوا

فریاد دعوت به تقوا و پرهیزکاری فریاد همه انبیاء و اولیاء و صلح است و فراخوانی است که هیچ‌گاه نباید مورد غفلت قرار گیرد و تکرار آن هیچ‌گاه نباید خسته‌کننده باشد زیرا تقوا، پارسائی و پرهیزکاری غذای روح ما و سرمایه ابدی زندگی ماست. دعوت و فراخوانی به تقوا از اجزاء فریضه بزرگ عبادی و سیاسی و معنوی نماز جمعه است و شما و خودم و همه شمارا به پارسائی و پرهیزکاری، مراقبت از نفس و مواظبت قلب از ورود این هواهای نفسانی و دعوت‌های شیطانی دعوت می‌کنم. ان‌شاءالله خداوند همه ما را از پارسایان و پرهیزکاران مقرر بفرماید.

قدردانی از عزاداران حسینی

جا دارد از تمامی هیئت‌ها، مداحان، روحانیت معزز و مردم و جوانان بزرگوار و تمامی کسانی که پرچم پرافتخار عاشورا را بار دیگر به اهتزاز درآوردید، مراسم عاشورائی را شکوه بخشیدید و در هر کوی و برزن و محفلی نام پرافتخار سالار شهیدان را بلند داشتید زیرا عزاداری سالار شهیدان مایه سعادت دنیا و آخرت است. از تمامی عزیزان به خاطر این همت بلند و شکوهی که در عزا آفریدند تشکر می‌کنم، ان‌شاءالله خداوند همه ما را مأجور بدارد و همه این عزاداری‌ها را در پیشگاه خود مقبول بفرماید.

ضرورت حضور روحانیت در عزاداری

عزاداری باید با روحانیت، مبلغان پاک‌دین و تشدیدکنندگان فلسفه عاشورا گره بخورد. جدائی از روحانیت هیچ‌گاه در عزاداری صحیح نیست.

بایسته‌های عزاداری

باید در نظم و انضباط، رعایت بهداشت، توجه به فقرا و مستمندان، اقامه نماز باشکوه ظهر عاشورا و بسیاری مسائل گام‌های مناسبی بود که در عزاداری امسال برداشته شد. حضور جوانان، توجه مداحان به اصول مداحی، حضور روحانیت و بسیاری مسائل دیگر که موجب می‌شود کمیت و کیفیت عزاداری سال‌به‌سال افزایش پیدا کند مسائل مهمی است که به آنان توجه شده است و ازاین‌جهت باید خداوند را سپاس داشت و هوشمندی و هوشیاری شمارا نیز باید قدردانی کرد.

در عزاداری‌ها باید توجه به فلسفه عاشورا و امربه‌معروف و نهی از منکر، اصلاح بعضی از تعزیه‌های نامناسب انتظاراتی است که از شما ملت هوشمند و مردم عزیز دور نیست که مسئولین را راهنمایی کنید تا عزاداری‌ها سال‌به‌سال رواج بیشتری پیدا کند.

عاشورای واقعی

در جامعه‌ای که اعتیاد، طلاق، هراس از ازدواج و مسائلی از این قبیل وجود داشته باشد، نمی‌تواند معیارهای کامل حسینی را داشته باشد. ملت ایران ملتی است که بانام حسین انقلاب کردند، باید بدانند که عاشورای واقعی آن است که این مشکلات را برطرف کند و آسیب‌ها را کاهش دهد. عاشورا پیام اجتماعی، عبادی، معنوی و اخلاقی دارد که باید در جامعه منعکس شود. حماسه سالار شهیدان باید در متن زندگی پیاده شود و باید همزمان با حیات مردم نقش ایفا کنید.

ملتی که از وجود عاشورا برخوردار باشد ذلیل نمی‌شود، به خاطر مسائلی مانند تحریم و تهدید از پا درنمی‌آید، عجز و زبونی در مقابل دشمن نشان نمی‌دهد. اگر ملتی عاشورا را فهمید و پای عاشورا ایستاد تمام دشمنان عالم باید کنار روند و همگی باید در برابر این عظمت عاشورا سر تعظیم فرود بیاورند. خواهشمندم پیام عاشورا و استمرار پیام عاشورا را در دستور کار قرار دهید.

جوانان، نهادها، هیئات و مردم بزرگوار باید سعی کنند این عاشورا همه زندگی را به زندگی حماسی مبدل کند. در عاشورا رشد، پیشرفت، علم، دانش، اخلاق، نماز، پاکی و صفا و خلاصه هر نعمتی در عاشورا وجود دارد. باید عاشورا را قدر بدانیم و عمق و پیام عاشورا را صیانت کنیم.

توجه به کتاب و کتاب‌خوانی

کتاب‌خوانی مهم‌ترین شاخص رشد در یک جامعه است و هنوز به وضع مناسبی در کتاب‌خوانی نرسیدیم. جامعه اسلامی باید جامعه‌ای اهل درک و فهم و شناخت باشد و این‌ها بدون مطالعه امکان ندارد و در مدارس و دانشگاه‌های ما باید جایی برای کتاب‌خوانی وجود داشته باشد. کارخانه‌ها باید بیشتر به مسائل فرهنگی توجه کنند و باید شرایط پیشرفت علمی و اخلاقی و مطالعه را برای کارگرانشان فراهم کنند.

در کارخانه‌ها باید فرهنگ نماز، تبلیغ ارزش‌های الهی، مطالعه و کتاب‌خوانی در کارخانه‌ها، مساجد و حسینیه‌ها بیشتر دنبال شود و فضای دانش و بینش باید در تمامی محیط‌های جامعه روبه‌پیشرفت باشد. در هفته کتاب و کتاب‌خوانی گفته می‌شود کتاب و ابزارهای سازنده باید در تمامی محیط‌های جامعه رواج پیدا کند و ثانیاً به هوش باشید تا ابزارهای فاسد و مسموم فرهنگی نسل جوان را تباه نکند. هر شخصی باید دقایقی از وقت خود را برای مطالعه در تمامی حوزه‌ها صرف کند و این‌یک امر مهمی است که در هفته کتاب و کتاب‌خوانی به آن تأکید شود.

سالروز آزادسازی سوسنگرد

26 آبان سال روز آزادسازی سوسنگرد است که این تاریخ در زمان جنگ خیلی مهم بود زیرا سوسنگرد را دشمن برای سکویی برای تصرف آبادان اشغال کرده بود و از آن می‌خواست جهت سقوط اهواز به‌عنوان یک پایگاه مهم ایران اسلامی استفاده کند که خیلی تبعات سنگینی به بار داشت. آزادسازی سوسنگرد با نقشه ویژه مرحوم شهید چمران و با پیگیری‌ها و عنایت‌های خاص مقام معظم رهبری در آن‌وقت و با فداکاری و شجاعت جوانان بی‌نظیر و شهدای گران‌قدر ما بود که فصل زرین در تاریخ دفاع مقدس می‌باشد که یاد این روز را گرامی می‌داریم و بر ارواح شهیدان سرافراز و شهدای کربلا صلواتی می‌فرستیم.

شهر ما در مسیر چند شهر مهم و صنعتی قرارگرفته است و موجب شده است تا شهرهای ما پذیرای غیربومی‌ها و مهاجرین باشد. ما با حضور مهاجران و غیربومی‌ها مخالفت نداریم اما چند انتظار از آنان داریم که مسئولین و مردم باید به آن توجه کنند:

1.       مسئولین و صاحبان صنایع و کارخانه‌ها باید یک مهندسی کنیم و تدبیری انجام دهیم تا کسانی که وارد شهر می‌شوند، مقید به آداب و ضوابط و فرهنگ دینی و اخلاقی باشند و فقط به سرمایه‌ها و کارخانه‌های ما نگاه اقتصادی نداشته باشند. صاحبان مشاغل حرف باید نگاهی فرهنگی داشته باشند تا انسان‌های سالم را به کار بگیرند.

2.      صاحبان صنایع باید تلاش کنند تا به سمت صنعت‌های بالاتر و بهتر پیش روند. امروزه بیکاری در سطح تحصیل‌کرده‌ها به‌مراتب بیشتر از کارگران معمولی است؛ و باید صنایعی در شهر آورده شود تا جواب‌گوی آنان نیز باشد.

3.     وظیفه مردم است که ضمن تکریم غیربومی‌ها باید در محلات و مناطق مواظبت کنند که خطوط قرمز دینی و اخلاقی و فرهنگ جامعه حفظ شود. این امر مهمی است و جوانان و نسل آینده ما در معرض خطر می‌باشند گاهی غیربومیان و حتی بومیان باعث می‌شوند تا فرهنگ خانواده، طهارت و پاکی شهر تخریب شود.

4.      از عزیزان مهاجر نیز تقاضا می‌شود تا فرهنگ اخلاقی، دینی و ارزش‌های متعالی را توجه کنند.

بزرگداشت شیخ مفید و علامه طباطبایی

در پایان یاد مرحوم شیخ مفید و همچنین علامه طباطبایی که روزهای این دو بزرگوار در این هفته قرار دارد را گرامی می‌داریم. دوشخصیتی که یکی در عصر پیشین نقش بزرگی در انتشار اسلام و معارف اهل‌بیت داشت و حق بزرگی بر گردن تمامی ما دارد. شیخ مفید بیش از 200 کتاب دارد و حوزه بغداد را اداره کردند؛ شخصیتی که هنگامی‌که از دنیا رفتند با تمامی کارهایی که برای خدمت به تشیع انجام داده بودند، هزاران عالم و غیر عالم سنی نیز در تشییع‌جنازه او شرکت کردند.

مرحوم علامه طباطبایی که در عصر ما نیز از نوادر روزگار ما و صاحب یک فکر عمیق الهی، قرآنی، دینی و فلسفی بود و بسیاری از ذخایر امروزی که ما امروزه از طریق شهید مطهری و سایر بزرگان در دست داریم به پردازش ایشان است. بر روان این دوعالم بزرگوار و سایر علما و بزرگواران و همگی ذوی‌الحقوق و درگذشتگان این جمع و شهدای عالی‌مقام و در رأس همه سید و سالار شهیدان و یاران باوفای او سه صلوات ختم فرمایید.

دعا

خدایا دل‌های ما را به انوار ایمان و معرفت روشن بفرما همه ما را حسینی قرار بده، حسینی از این عالم ببر و به ارزش‌های حسینی و عاشورایی ثابت‌قدم بدار ما را از تمامی گناهان و مفاسد دور بدار گناهان ما را ببخش توبه ما را بپذیر عبادت‌ها و سوگواری‌ها و همه ملت عزیز ما را در بارگاه خودت مقبول بفرما خدایا شکر و سپاس بر باران رحمت و عنایات تو بازهم باران رحمت و برکات مادی و معنوی خود را بر ما فرو فرست ارواح طیبه شهدا، شهدای کربلا، روح بلند امام و یاران امام و همه درگذشتگان این جمع و تازه درگذشتگان از این دیار و از این جمع همه را با سید و سالار شهدا محشور بفرما سلام و درود ما را در این ایام عزیز به محضر حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و یاران باوفای او و همه انبیاء و اولیاء و ائمه و حضرت ولی‌عصر (عج) ابلاغ بفرما مریض‌ها و جانبازان را شفا عنایت بفرما گرفتاری‌ها را مرتفع بفرما خدمتگزاران به اسلام و همه ذوی‌الحقوق ما و شخصیت‌های ما و انسان‌های بزرگ و خدوم به‌ویژه مقام معظم رهبری را مؤید و منصور بدار.

نسئلک اللهم و ندعوک باسمک العظیم الاعظم الأعزّ الأجلّ الاکرم یا الله ... یا ارحم الرحمین. اللهم ارزقنی توفیق الطاعة و بعدالمعصیة و صدق النیّة و عرفان الحرمة؛ اللهم انصر الاسلام و اهله و اخذل الکفر واهله.

خطبه اول

نگاهی به درس‌های اخلاقی عاشورا

چرا اکثریت جامعه علمی یا علیه امام حسین (ع) قیام کردند یا اینکه ساکت و غافل بودند که باعث شد سبط پیامبر خدا (ص) با آن وضع بد به شهادت برسد.

انسان خیلی بعید می‌داند سبط پیامبر (ص)، شخصیتی که با پیامبر بزرگ‌شده و ازهرجهت موردتکریم پیغمبر (ص) بوده است، در زندگی روشن او یک نقطه تاریک نیست، همه بر علم و فضایل و کمالات او اعتراف دارند، ولی کار به‌جایی برسد که هم در شهرهای مهم مناطق مرکزی اسلام مانند مکه و مدینه و شام و بصره و کوفه و هم در مناطق دورافتاده مانند ایران، آفریقا، اروپا مشاهده می‌شود که مسلمانان یا معاند و مقابل امام حسین (ع) قرار گرفتند یا اینکه ساکت و غافل و در لاک خود فرورفته بودند.

البته این‌ها هم مراتب دارد، آن‌کسی که در برابر امام حسین (ع) شمشیر کشیده درنهایت درجه ضلالت و گمراهی بود و آن طیف‌هایی که ساکت و بی‌تفاوت بودند در درجات پایین‌تر گمراهی قرارگرفته بودند. گروه اندکی هم بودند که پای‌کار ایستاده بودند و در کربلا حضور پیدا کردند، افرادی هم بودند که موفق نشدند ولی اگر موفق می‌شدند می‌ایستادند.

در شخصیت اعتقادی و اخلاقی افرادی که جزء دو گروه اول هستند اشکالی وجود دارد چراکه افراد هر کاری که می‌کنند از یک فکر و اعتقاد و شخصیت درونی تراوش می‌کند؛ سؤال اینجاست که چرا اکثریت قاطع امت اسلام در درجه باطل و گمراهی قرار گرفتند؟ در قصه عاشورا و در سخنان و مواضع امام حسین (ع) و وقایع و حوادث عاشورا می‌شود سرنخ‌های پاسخ این سؤال را پیدا کرد.

دلایل اخلاقی و روحی غافلین و معاندین امام حسین (ع)

1.       جهل و غفلت؛ مهم‌ترین عوامل انحراف انسان‌ها و راه نیافتن آن‌ها در مسیر حق این است که نادان باشند، حقایق را یا ندانند یا فراموش کنند یا غفلت کنند. جمع زیادی از مسلمانان دچار نادانی و غفلت نسبت به خاندان پیامبر و راه حق بودند و نسبت به بنی‌امیه و جریان بسیار پلید آن‌ها جهالت داشتند، همین جهالت باعث شد که هنگام امتحان در جبهه حق و زیر پرچم حجت خدا جمع نشوند.

2.      ضعف اراده و سستی و کاهلی؛ گاهی افراد حق را می‌دانند اما پای آن ایستادن یک اراده و تصمیم جدی می‌طلبد، جمعیت زیادی از مسلمانان جاهل نبودند بلکه کاهل و سست اراده بودند، مرد میدان عمل و اقدام و مقاومت درراه خدا نبودند، لذا یا موج آمد و آن‌ها را همراه عبید ابن زیاد برد و یا گوشه خانه نشستند و دم فروبستند.

 راز پیشرفت انسان در همه ابعاد این است که اهل برنامه و اراده و اقدام باشد. در حوادث مختلف اجتماعی و سیاسی آدم‌های ضعیف الاراده و سست‌بنیاد همچون ماهیان مرده‌ای هستند که‌موج‌ها آن‌ها را به سمت باطل هدایت می‌کند اما افراد بااراده مانند ماهی زنده و هشیار هستند.

امام در مسیر راه وقتی با فرزدق برخورد کردند از او سؤال کردند که در کوفه چه خبر است؟ فرزدق فرمود: دل‌ها با شما بود و جهل نداشتند اما اراده‌هایشان ضعیف بود.

امروز هم در همه آزمون‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی این درس‌های اخلاقی وجود دارد. یکی از فلسفه‌های مهم روزه و عبادات این است که اراده افراد را قوی بکند، روزه یعنی اینکه موج خواسته‌های نفسانی خویش را بازدارم تا اینکه روح قوی پیدا بکنم، حقیقت تقوا هم همین است، تقوا یعنی بیداری، ایستادگی، مقاومت و اراده قوی.

3.     ترس؛ یکی از سپاهیان و جنود شیطان ترس است که در مذمّت آن خیلی چیزها گفته‌شده است. بعضی از علمای اخلاق فرموده‌اند که خوف چند قسم است: خوف ممدوح، خوف مذموم، خوف ممدوح آن ترسی است که خوب است و موجب پیشرفت انسان می‌شود مانند ترس از خدا، خوف مذموم ترسی است که مانع کمال و موجب سقوط انسان می‌شود.

 سپاه ترس آمد و کوفه را از درون خالی کرد، از کارهای عبیدالله ابن زیاد برای فروپاشی کوفه و سپاه مستحکم حضرت مسلم این بود که ترس را در بین مردم پراکنده کرد، ترس و هراس را از مرگ و مشکلات دنیا در دل مردم کوفه افشاند و نتیجه گرفت.

در همان ایامی که عبیدالله ابن زیاد به کوفه آمده بود حواری ابن عروه را این‌طور به شهادت می‌رسانند، افرادی را اعدام می‌کنند و افرادی را به زندان می‌افکند، کم‌کم با تهدید و ایجاد رعب و ترس جمع زیادی از جبهه حضرت مسلم فاصله گرفتند. در مدینه، مکه و در سایر شهرها و مناطق روستایی هم خشونت و قساوت شدید بنی‌امیه و عبیدالله رعب و ترس را در دل‌ها افکند و افراد را صحنه بیرون برد.

این سه عامل امروز هم در تکالیف فردی، خانوادگی و اجتماعی می‌تواند اثرگذار باشد، گاهی ممکن است افراد از انجام کاری آگاهی درست و لازم را نداشته باشند، گاهی ممکن است بدانند ولی اراده لازم برای اقدام نداشته باشند و گاهی هم ترس انسان را از راه به درمی‌برد.

«السَّلاَمُ عَلَیک یاأَبَاعَبْدِاللَّهِ وَعَلَی الْأَرْوَاحِ الَّتِی حَلَّتْ بِفِنَائِک‌ السَّلاَمُ عَلَی الْحُسَینِ وَعَلَی عَلِی بْنِ الْحُسَینِ وَعَلَی أَوْلاَدِالْحُسَینِ وَعَلَی أَصْحَابِ الْحُسَینِ»

زیارت ناحیه مقدسه

طبق بعضی نقل‌ها سندی برای زیارت ناحیه وجود دارد، این زیارت درواقع یک روضه‌خوانی است که ولی‌عصر ارواحنافداه در عزای جدّ بزرگوارشان خوانده‌اند. زیارتی بسیار زیبا و دارای مضامین عالی است که همه آن منطبق بر آن چیزی است که در تواریخ معتبر آمده است.

بعدازاینکه حضرت امام زمان (عج) مراحل عزای جدشان را ذکر می‌کنند به آن لحظات آخر و پایانی کار حضرت سید الشّهداء (ع) می‌رسند، لحظات آخر لحظات خیلی سخت و دشواری بود، اینکه حجت خدا، سبط پیامبر خدا، عزیز پیامبر خدا در تنهایی در وسط گودال درحالی‌که همه را ازدست‌داده بود و آن‌طرف خیمه‌ها همه منتظر هستند و به او و گودال قتلگاه چشم دوخته‌اند، این صحنه را امام زمان تصویر می‌کند.

«فَأَحْدَقُوابِکَ مِنْکُلّ الْجِهاتِ، وَأَثْخَنُوکَ بِالْجِراحِ»[1]،جدّ بزرگوارم لشکر عبیدالله ازهرجهت تو را در وسط قتلگاه در محاصره قرارداد، حدق یعنی مثل‌اینکه چشم وسط حدقه است، چطور همه طرف در محاصره آن است، می‌گوید تو این‌طور در محاصره سپاه یزید قرار گرفتی، از هر طرف بر تو هجوم آوردند و آن‌قدر تیر و نیزه به سمت تو روان کردند که تو سنگین از جراحت‌ها شدی.

«وَحالُوا بَیْنَکَ وَ بَیْنَ الرَّواحِوَ لَمْ یَبْقَلَکَ ناصِرٌ»[2]،بین تو و دسترسی به آب فاصله انداختند درحالی‌که یاوری برای تو در آن قتلگاه نمانده بود و تو برای خدا درنهایت صبر و مقاومت بودی و دفاع می‌کردی، آن‌قدر به تو فشار آوردند تا وقتی‌که از اسب به زمین افتادی، وقتی‌که از زمین افتادی اسب‌های دشمن به تو حمله کرد و از هر طرف تو را موردتهاجم قراردادند.

درحالی‌که زیر پای اسب‌ها بودی و آخرین نفس‌ها را می‌کشید می‌دیدی که چه چشم‌های یاز خیمه‌ها متوجه توست و تو نگران آینده آن‌ها هستی، گویا امام حسین (ع) در آن لحظه می‌دید که چگونه بعد از شهادت آن مردمان سنگدل به خیمه‌ها حمله‌ور می‌شوند و آن‌ها را آتش خشم می‌سوزانند.

«لا حَوْلَ وَلاقُوَّهَ اِلابِالله اَلعَلِیِّ العَظیمِ، وَسَیعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَی مُنْقَلَبٍ ینْقَلِبُونَ[3]»

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ ﴿۱﴾ فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ ﴿۲﴾ إِنَّ شَانِئَکَهُوَالأبْتَرُ﴿۳﴾»[4]

خطبه دوم

اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم، نحمده علی ما کان و نستعینه من امرنا علی ما یکون و نؤمن به و نتوکل علیه و نستغفره و نستهدیه و نعوذ به من شرور انفسنا و سیئات اعمالنا و نصلی و نسلم علی سیدنا و نبینا العبد المؤید و الرسول المسدد المصطفی الأمجد ابی‌القاسم محمد (ص) و علی امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب و علی صدیقة الطاهرة فاطمة الزهراء و علی الحسن و الحسین سیدی شباب اهل الجنة و علی ائمة المسلمین علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و الحسن بن علی و الخلف القائم المنتظر (عج)، حججک علی عبادک و أمنائک فی بلادک، ساسة العباد و ارکان البلاد و ابواب الایمان و امناء الرحمان و سلالة النبیین و صفوة المرسلین و عترة خیرة رب العالمین صلواتک علیهم اجمعین .

اعوذ باللّه السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم اللّه الرحمن الرحیم«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَکونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ»[5]عِبادَالله اُوصیَکُم وَ نَفسیِ بِتَقوَی اللّه وَ مُلازِمَة اَمرِه وَ مُجانِبَة نَهیِه وَ تَجَهَّزوا رَحِمَکم اللّه، فَقَد نُودِیَ فیکُم بِالرَّحیل وَ تَزَوَّدوا فَإِنَّ خَیرَ الزّاد التقوی.

توسل به اولیای الهی

افرادی در این دور و زمان و در بعضی از مقاطع تاریخی نسبت به عزاداری و توسل به خاندان پیامبر خدا دچار تردید شده‌اند یا شبهه افکنی کرده‌اند، امروز هم‌گروه‌های تندرویی وجود دارند که توسل به خاندان و اولیای الهی را شرک می‌دانند درحالی‌که این توسل و توجه به خاندان الهی از بالاترین مظاهر توحید است.

توسل به پیامبر خدا و ائمه و اولیای الهی از توصیه‌های خود پیامبر و از مظاهر توحید است. اگر کسی موقع عزاداری برای سید الشّهداء دارد امام حسین را می‌پرستد این شرک است. هرگز در عزاداری و در ابراز ارادت به خاندان و شخصیت پیامبر پرستش وجود ندارد، پیامبر و خاندان ایشان ابواب و شاهراه‌هایی هستند که انسان را به رضای الهی می‌رسانند، این شرک نیست و خدا ما را به محبت پیغمبر و خویشان او و توسل جستن به آن‌ها و شفاعت شفعای حق اجازه داده است.

این‌ها مفاهیم قرآنی است، محبت پیامبر و اهل‌بیت ایشان و شفاعت اولیای الهی و توسل به آن‌ها در قرآن است، عزاداری امام حسین (ع) آن‌قدر مهم است که قبل از شهادت ایشان پایه‌ریزی شده بود، اولیای پیشین برای امام حسین (ع) عزاداری می‌کردند و اشک می‌ریختند تا زمان پیغمبر اسلام (ص)، بعد ائمه هدی و بزرگان اهل سنّت بودند.

اشتباه دانستن توسل به ائمه فکری است که از بعضی قدرت‌های دنیا پشتیبانی می‌شوند. افرادی بی‌سواد و کم‌مایه به‌راحتی فتوا می‌دهند که اگر کسی عزاداری و ابراز ارادت بکند مشرک است و حتی قتلش واجب است، به خاطر اینکه زیارت می‌کند، متوسل می‌شود و عزاداری می‌کند، آن‌ها منطق اسلام و فقه و حقیقت دین را نمی‌دانند.

اعتقاد مسلمانان واقعی این است که ناب‌ترین توحیدها در اسلام و مکتب اهل‌بیت است، آن توحیدی که در نهج‌البلاغه است، آن توحیدی که در فرمایشات سالار شهدا در طول واقعه عاشورا بود در هیچ جایی وجود ندارد. ائمه فرستادگان الهی هستند و عزاداری برای آن‌ها را همه مذاهب اسلامی قبول دارند جزء یک عده معدودی که با یک فکر بد امّت اسلام را دچار اختلاف و تفرقه کردند.

توصیه‌هایی برای عزاداران

رعایت محتوای خوب در منبرها و روضه‌ها به‌خصوص مداحی‌ها، رعایت راستی و درستی در نقل عزای سالار شهدا و اولیای الهی، پرهیز از خرافات و موهومات، پرهیز از تعابیری که گاهی دستاویز دشمنان می‌شود، رعایت اصولی که برای وحدت اسلامی لازم است و توجه به عمق و معنا و محتوای عاشورا از چیزهایی است که از حسینیه‌ها و عزاداران انتظار می‌رود.

جامعه‌ای که در آن پرچم عزاداری به اهتزاز درمی‌آید باید پاک بشود و از فساد و انحراف مبرّا بشود، این عزاداری واقعی است که باید آن را ترغیب کرد.

امربه‌معروف و نهی از منکر

مهم‌ترین فلسفه عاشورا مقابله با گمراهی و باطل و احیاء امربه‌معروف و نهی از منکر بود. فریاد رسای سید و سالار شهیدان از کربلا و عاشورا به همه نسل‌ها این بود: «اُرِیدُ اَن آمِربِالمَعروفِ وَاَنهَی عَنِ المُنکَرِ،[6]» جامعه‌ای که از امربه‌معروف و نهی از منکر فاصله بگیرد جامعه‌ای فاسد و تباه است، این شعار را باید بر سر حسینیه‌ها و مساجد نصب کرد و اگر این شعار در عزاداری‌ها زنده شد نشانه سلامت و درستی و قبول عزاداری است.

امروز جامعه در برابر امواج فساد و تباهی قرارگرفته است. این موج فساد و تباهی و ماهواره و اینترنت و دام‌های شیطانی به سمت جوانان و خانه‌ها یاد ایمان و اعتقادات ما را بر خواهد افکند. عاشورا باید فرهنگ امربه‌معروف و نهی از منکر را در فرهنگ عمومی تثبیت بکند. اداره، کارخانه، مغازه و مزرعه و هرجایی که افراد حضور دارند باید جایگاه پاسداشت ارزش‌ها وزنده داشت نیکی‌ها و احیاء امربه‌معروف و نهی از منکر باشد.

همه مسئول هستند، تذکر لسانی با داوری به زبان که برادر عزیز، خواهر بزرگوار این راه خطا است، خودت را حفظ کن، همین کافی است که فرهنگ جامعه تغییر کند.

مقاومت ملت ایران

همان‌طور که رهبر معظم انقلاب فرمودند منطق برخورد با دشمن‌ها این است که در مقابله با آن‌ها باید در جای خود قرار گرفت، در جای خود مذاکره کرد، باید دانست هنگام مذاکره عقب‌نشینی نسنجیده اشتباه است. در مذاکره باید دقیق بود، سنجیده بود، خودباختگی نباشد، جدیّت و سلامت باشد و پشت مذاکره‌کنندگان باید به ملّت بیدار و متحد و همراه گرم باشد.

سیزده آبان به خارجی‌ها نشان داد که ملّت ایران پرونده قطور ظلم آمریکا و استکبار غربی و صهیونیستی را فراموش نکرده است. در این شرایط باید دانست که انسجام، همگامی و همراهی آن‌ها وظیفه ملت است و وظیفه مسئولان هم حرکت دقیق و درست روی موازین اسلام و با تبعیت از رهبر معظم است. این پیام عاشورا است که ملّت ایران به خاطر مشکلات از عقاید و ایمان و آرمان و امام حسین (ع) عقب نمی‌نشیند.

دعا

خدایا دل‌های ما را به انوار ایمان و معرفت خود منور بفرما ما را از سوگواران واقعی سالار شهدا مقرّر بفرما توفیق سوگواری صادقانه به در پیشگاه خدا و توبه خالصانه عنایت بفرما گناهان ما را ببخش و بیامرز اموات و درگذشتگان ما و تازه درگذشتگان را ببخش و بیامرز ارواح تابناک شهدا و امام شهدا را با سالار شهدا محشور بفرما امت اسلام را در همه صحنه‌ها پیروز بفرما آگاهی هوشیاری و بینش درست اتحاد و انسجام را به امت اسلام و ملّت عزیز ما عنایت بفرما همه خطرها و آسیب‌ها را از آن‌ها دور بدار حوائج مشروعه ما را برآورده بدار مریضان جانبازان را شفا عنایت بفرما خدایا باران رحمت و برکات را بر سرزمین‌های تشنه ما فرو بفرست ما را مشمول الطاف و عنایات خودت قرار بده سلام و درود خالصانه این جمع را به محضر سرور و سالار شهدا و اصحاب باوفای او و حضرت امام زمان (عج) ابلاغ بفرما در فرج امام زمان (عج) تعجیل بفرما.

نسئلک اللهم و ندعوک باسمک العظیم الاعظم الأعزّ الأجلّ الاکرم یا الله ... یا ارحم الرحمین. اللهم ارزقنی توفیق الطاعة و بعدالمعصیة و صدق النیّة و عرفان الحرمة؛ اللهم انصر الاسلام و اهله و اخذل الکفر واهله.

خطبه اول

اعوذ باللّه السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم اللّه الرحمن الرحیم الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدَانَا لِهَذَا وَمَا کنَّا لِنَهْتَدِی لَوْلَا أَنْ هَدَانَا اللّه^[1]؛ ثم الصلاة و السلام علی سَیِّدِنَا وَ نَبِیِّنَا أَبِی الْقَاسِمِ مُحَمَّدٍ وَ عَلی آله الأطیَّبینَ الأطهَرین لاسیُّما بقیة‌اللّه فی الارضین. اعوذ باللّه السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم اللّه الرحمن الرحیم «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِیدًا»[2] عِبادَالله اُوصیَکُم وَ نَفسیِ بِتَقوَی اللّه وَ مُلازِمَة اَمرِه وَ مُجانِبَة نَهیِه وَ تَجَهَّزوا رَحِمَکم اللّه، فَقَد نُودِیَ فیکُم بِالرَّحیل وَ تَزَوَّدوا فَإِنَّ خَیرَ الزّاد التقوی.

محورهای اصلی حق‌الناس

همان‌طور که مستحضر هستید چهار خطبه ماه مبارک رمضان به مبحث حق‌الناس اختصاص پیدا کرد. هدف از این خطبه‌ها تبیین و تشبیه همه زوایا و ابعاد وظایف اجتماعی ما در قبال دیگران و حق‌الناس نبود، چراکه ذکر همه جزئیات حق‌الناس و ابعاد مختلف وظایفی که ما در قبال دیگران و جامعه داریم نیازمند جلسات و بحث‌های طولانی است. بخش زیادی از فقه و احکام ما و بخش زیادی از اخلاق اسلامی مربوط به وظایف اجتماعی مسلمانان و بیان حق‌الناس است.

آنچه در این خطبه‌ها هدفمندی شده فهرست کلی از محورهای اصلی حق‌الناس و وظایف اجتماعی است و یادآوری کنیم که مقوله حق‌الناس و وظایف اجتماعی یک مقوله بسیار مهم در نگاه و رویکرد اسلام آیت. می‌شود بیش از صد وظیفه و تکلیف حق‌الناسی و وظایف اجتماعی را در دوازده محور خلاصه کرد:

1) وظایف ما در صیانت از جان و حیات آدمیان و مسلمانان است.

2) وظایف ما در قبال سلامتی و صحت و عافیت دیگران، وظیفه‌ای که پدر و مادر، نهاد بهداشت و درمان و همه جامعه در قبال صحت و عافیت دیگران در حد توانشان دارد.

3) وظایف حفظ امنیت و صیانت از امنیت دیگران، که همه مسئول هستند البته نهادهایی به‌طور خاص این مسئولیت و امانت را بر دوش دارند.

4) حفظ آبرو و شخصیت دیگران.

5) صیانت از اموال جامعه.

6) حفظ پیمان‌ها و پای بندی به تعهدات اجتماعی.

7) رعایت امانت، انسان مؤمن امانت دیگران را پاس می‌دارد ولو آن امانت یک کافر باشد.

8) حفظ اسرار دیگران.

9) آزادی و انتخاب دیگران در چارچوب قوانین و مقررات شرعی.

10) خانواده و اهل و خانواده دیگران.

11) وظیفه جامعه در قبال آسایش در رفاه دیگران «وَ فِی أَمْوالِهِمْ حَقٌ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُوم»[3] رفاه مادی وزندگی طبیعی حق همه مردم است و هر مسلمانی در حد امکان در مقابل بی‌سرپناهی و نیاز دیگران در پیشگاه خدا مورد مؤاخذه است. یک درجاتی مانند خمس، زکات واجب در محیط خانه و محیط‌های دیگر درجات الزامی است که قسمتی از حق‌الناس است و وظیفه اجتماعی ما در قبال اقتصاد دیگران است. اما اسلام فقط به این درجات بسنده نکرده است، آن‌همه آیات و افکار و روایاتی که درباره انفاق و ارزش ایثار د توجه به دیگران و اجرای عدل در زندگی اقتصادی آمده است اشاره به این یازدهمین محور دارد.

12) حق در حوزه‌های فرهنگی، آموزشی، تربیتی و اخلاقی.

سه آموزه اسلام

اسلام در اینجا سه آموزه مهم دارد:

1- ارشاد جاهل: بیان احکام و عقاید و آموزش معارف دین به دیگران.

اسلام همزمان بااینکه می‌گوید که شما در قبال گرسنگی دیگران مسئول هستید، در قبال هدایت دیگران هم مسئولیت دارید. اگر برادر دینی احکام و ارزش‌های دینی را نداند به او یاد دهد، تعلیم احکام دین و ارشاد جاهل، آموزش معارف دینی یک قانون مهم در فقه و وظایف اجتماعی ماست. آیات متعددی که در قرآن با تمام تأکید توبیخ می‌کند کسانی را که کتمان علم می‌کنند.

2- هدایت نیازمندان فرهنگی: اگر کسی عقاید را می‌داند برای اینکه عمل کند و در صراط مستقیم قرار بگیرد نیازمند تربیت است، وظیفه است که او را تربیت و راهنمایی و تزکیه کنیم.

3- امربه‌معروف و نهی از منکر: اگر شخصی مطلب را می‌داند و به حد لازم برای تربیتش اقدام شده است اما عمل نمی‌کند اینجاست که می‌گوید امرونهی کنید. اگر روزی جامعه ما از زیر بار تذکر زبانی اعلام هشدار به کسانی که خط قرمزهای اجتماعی، فرهنگی و دینی را زیر پا می‌گذارند از این مسئولیت شانه خالی کنیم خداوند عذابش را بر خوب و بد نازل می‌کند. این سه وظیفه‌ای است که در محدود علم و دانش و توانایی‌مان بر دوش ماست. تعالیم دینی ما می‌گوید جامعه دینی جامعه‌ای است که حق‌الناس را مهم می‌شمارد. وظایف اجتماعی خود را بزرگ می‌دارد و همه این دوازده محور را موردعنایت قرار می‌دهد. بدانید که سعادت دنیا و آخرت ما درگرو این است که شهر ما، جامعه ما و کشور ما کشوری ایمانی، آرمانی، پای بند به این تکالیف اجتماعی باشد.

این بخش مهمی از سبک زندگی اسلامی است، سبک زندگی اسلامی این است که جامعه را یک پیکر بزرگ و مانند یک منظومه به‌هم‌پیوسته نسبت به هم مسئولیت دارند. مرزها و حدود الهی را رعایت می‌کنند، حریم‌ها را پاس می‌دارند. پس سعادت دنیا و آخرت ما درگرو این دوازده محور است.

وظایف خاص مربوط به حق‌الناس

این وظایف که گفته شد وظایف و تکالیف عمومی بود. مال و جان مردم، آبرو و امنیت مردم، فرهنگ، فکر و اخلاق مردم همه وظایف عمومی است. اما وظایف دیگری است که در قبال گروه‌های خاص می‌باشد:

- یکی از این گروه‌های خاص پدر، مادر و ارحام هستند. همه آن دوازده محور در ارتباط با پدر و مادر و ارحام و خویشان می‌شود.

- گروه دوم همه این تکالیف در قبال همسایگان و نزدیکان انسان بیشتر می‌شود.

- گروه سوم درجایی که روابط استادی و شاگردی باشد.

- گروه چهارم جایی که روابط دوستانه باشد.

- گروه پنجم مربوط به نیازمندان و محرومان و یتیمان است.

- گروه ششم در رابطه با مردم و مسئولان است.

امیرالمؤمنین (ع) به مالک اشتر، منشور حکومت و مدیریت اسلامی در خطبه‌های نهج‌البلاغه داد که روابط مسئول و مردم حساس است. مسئولان در قبال حرمت‌های جامعه و نیازهای جامعه وظیفه سنگین‌تری دارد. این بخشی از مهم‌ترین محورهای حق‌الناس بود که در این چهار خطبه در دوازده محور با ذکر نکاتی تقدیم محضر شما شد. ملاحظه می‌کنیم که در نگاه اسلام به همان اندازه که به عبادت‌های خاص و وظایف ما در قبال خداوند و در قبال خودمان توجه شده، در قبال وظایف اجتماعی هم توجه شده است و سبک زندگی ما باید به‌گونه‌ای باشد که این محورها در دستور کار ما باشد.

«بِسْمِ اللّه الرحمن الرحیم، وَالْعَصْرِ، ان الْإِنْسَانَ لَفِی خُسْرٍ، إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ»[4]

خطبه دوم

اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم، نحمده علی ما کان و نستعینه من امرنا علی ما یکون و نؤمن به و نتوکل علیه و نستغفره و نستهدیه و نعوذ به من شرور انفسنا و سیئات اعمالنا و نصلی و نسلم علی سیدنا و نبینا العبد المؤید و الرسول المسدد المصطفی الأمجد ابی‌القاسم محمد (ص) و علی امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب و علی صدیقة الطاهرة فاطمة الزهراء و علی الحسن و الحسین سیدی شباب اهل الجنة و علی ائمة المسلمین علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و الحسن بن علی و الخلف القائم المنتظر (عج)، حججک علی عبادک و أمنائک فی بلادک، ساسة العباد و ارکان البلاد و ابواب الایمان و امناء الرحمان و سلالة النبیین و صفوة المرسلین و عترة خیرة رب العالمین صلواتک علیهم اجمعین. اعوذ باللّه السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم اللّه الرحمن الرحیم «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ»^[5] عِبادَالله اُوصیَکُم وَ نَفسیِ بِتَقوَی اللّه وَ مُلازِمَة اَمرِه وَ مُجانِبَة نَهیِه وَ تَجَهَّزوا رَحِمَکم اللّه، فَقَد نُودِیَ فیکُم بِالرَّحیل وَ تَزَوَّدوا فَإِنَّ خَیرَ الزّاد التقوی.

نشانه رسیدن به حقیقت درک عید فطر

در این روزهای پایانی ماه مبارک رمضان توصیه می‌کنم دعای 45 صحیفه سجادیه را چند بار مرور کنید تا بدانید رمضان یعنی چه؟ تا ببینید که پیشوای سجده کنندگان و امام پارسایان علی بن الحسین (ع) چگونه در فراق رمضان می‌سوزد و چگونه با این ماه عزیز وداع می‌کند.

شرط و نشانه رسیدن به حقیقت ماه رمضان این است که فردای عید فطر جامعه ما با جامعه قبل از ماه رمضان تفاوت کرده باشد و خانه و دل ما نشانی از رمضان در خود داشته باشد. این نشانه رمضان واقعی است.

تقدیر و تشکر می‌کنم از همه عزیزان و بزرگوارانی که در طول این ماه به‌طور ویژه و باشکوه خاص مسجدها را پر کردید و با حضور خود به خانه‌های خدا رونق بخشیدید. امروز باید از شما جوانان و طبقات و اقشار مختلف تشکر کرد که در این خلق حماسه سیاسی روز قدس باشکوه شرکت کردید و عظمت روحی خود را به دنیا نشان دادید.

بیداری اسلامی

چند محوری که فهرست‌وار باید به آن اشاره شود در اینجا ذکر می‌کنم: اولین محور مسائل مربوط به بیداری اسلامی است چراکه قدس به‌عنوان یک محور بزرگ اسلامی با حرکت بیداری اسلامی در ارتباط است. این قدرت و خواست خداوند و حضور باشکوه ملت‌های مسلمان بود که‌موجی از اسلام‌گرایی و بیداری اسلامی در جهان اسلام طنین‌افکن شد و جریان‌های گوناگون اسلامی و خیزش‌های مردمی در جای‌جای دنیای اسلامی بت‌ها را به زمین افکند و مزدوران را از سریر قدرت به پایین کشاند. اما همواره ایران اسلامی و رهبر معظم انقلاب اسلامی (دامت ظله) و تحلیل گران تأکید کردند که این موج بیداری در معرض یک سری تهدیدها و تهمت‌ها است که باید به این تهدیدها و آفت‌ها توجه کرد.

ضعف‌های درونی در جهت بیداری اسلامی

ما در جهان اسلام و در کشورهایی که خط بیداری اسلامی قرارگرفته بودند شاهد چند آسیب و ضعف درونی بودیم.

- یکی از این آسیب‌ها و ضعف درونی فقدان رهبری بود، جریانات اسلامی برخلاف ایران اسلامی به یک جریان رهبری آگاه و هوشمند و یگانه متکی نبودند که آخرین حلقه آن را امروز در مصر و اختلافات کشنده درونی آن را شاهد هستیم. آن چیزی که در انقلاب و نظام اسلامی به‌عنوان ولایت‌فقیه که برآمده از افکار و انتخاب مردم و متکی به مشیت الهی است وجود داشت در سایر کشورها وجود نداشت که فقدان رهبری ضعف اول بود.

- ضعف دوم فقدان حکومت و نظام اسلامی، برخلاف آنچه در ایران به‌عنوان قانون اساسی تدوین و طراحی شد.

- ضعف سوم این است که کسانی که به استناد موج بیداری اسلامی به روی کارآمدند در کشورهای مختلف از درک پیچیدگی‌های توطئه آمریکا و اسرائیل محروم بودند و نتوانستند معادلات را درک کنند و با یک تحلیل خوب وارد میدان شوند بنابراین یا شکست خوردند یا بسیار ضعیف عمل کردند.

- ضعف چهارم دوری جریانات اسلام‌گرایی با بهانه‌های پوشالی از مقاومت اسلامی و جریان مقاومت و نزدیک شدن به مزدوران غرب بود.

- ضعف پنجم فروافتادن جریانات اسلامی در دام تعصبات مذهبی و اختلافات فرقه‌ای و فراموش کردن جبهه یگانه امت اسلام.

- ضعف ششم بی‌توجهی به نیازهای اقتصادی، مدیریتی کشور و دل دادن به کمک‌های بیگانگان.

- ضعف هفتم فراموش کردن اولویت‌های اهم و مهم در برنامه‌ریزی خود.

- ضعف هشتم غفلت از ضدانقلاب داخلی و جریانات باقی‌مانده از مصر و جاهای دیگر.

- ضعف نهم تفسیرهای غلطشان در مسائل منطقه، مانند این‌که شرایط سوریه را مانند شرایط کشورهای دیگر می‌دیدند درحالی‌که آنجا شرایط متفاوتی است، آنجا جبهه مقاومت بود و دولت با آراء مردم یک زمینه خوبی داشت و اگر نیاز به اصلاح و رفع اشکال داشت راهش این نبود که در سوریه طی شد این‌ها ضعف‌هایی است که جبهه بیداری اسلامی با آن‌ها مواجه است.

تهدیدهای بیرونی در جهت بیداری اسلامی

از طرف دیگر این بیداری و جریانات اسلام در جهان علاوه بر این ضعف‌های درونی با یک تهدیدهای بیرونی مواجه است:

یکی از این تهدیدها این است که آمریکا طرح خاورمیانه بزرگ را دنبال می‌کند، طرح خاورمیانه بزرگ به این معناست که همه کشورهای اسلامی پراکنده و تجزیه شود، جنگ داخلی صورت گیرد و کشورهای اسلامی چنان به خود مشغول شود و در دام اختلافات و کینه‌های درونی بیفتد که توان مقاومت از آن‌ها گرفته شود.

امروز در کنار جریانات مصر، ضربه‌هایی که به لبنان و مقاومت وارد می‌شود همه دنباله همان طرح بزرگ خاورمیانه هستند که دنبال می‌کنند درحالی‌که موج انقلاب بسیاری از برنامه‌های آن‌ها را بر هم زد اما تجزیه، اختلافات، ترور، کینه، دشمنی، عداوت و دور کردن امت اسلام از جریانات مقاومت و گفتمان انقلاب اسلامی، خط‌مشی‌هایی است که آمریکا دنبال می‌کند که امروز نتیجه‌اش را در جای‌جای دنیا می‌بینیم.

فلسطین

امروز که روز جهانی قدس برای اعلام همبستگی امت اسلام است در قضیه فلسطین نکاتی را باید یادآوری کرد:

می‌دانیم که یکی از طولانی‌ترین غصب‌ها و تجاوزهای تاریخ بشر، تاریخ 65 ساله غصب فلسطین است. 65 سال از تجاوز یک گروه جنایتکار به یک کشور اسلامی، بیرون راندن صاحبان کشور و بر پا کردن یک حکومت پوشالی می‌گذرد. در طول این 65 سال بی‌نظیرترین حمایت‌ها را انگلیس و اروپا و آمریکا از این رژیم به عمل‌آورده است. همین سلسله حمایت‌های آمریکا و انگلیس و اروپا از اسرائیل که خنجری در قلب عالم اسلام است، اسرائیل آر حریص‌تر کرده است.

مسئله اسرائیل، مسئله انسانی، اسلامی و ملی است. امنیت همه کشورهای اسلامی با اسرائیل گره‌خورده است و اگر مقاومت در جنوب لبنان و کرانه باختری و غزه نبود امروز همه سرزمین فلسطین و لبنان توسط این رژیم غاصب بلعیده می‌شد. در همین روزها سفیر آمریکا در قاهره گفت که قصه از نیل تا فرات و دایه‌ای زمام داری مصر در افکار صهیونیست‌ها همچنان زنده است. اسرائیل امنیت همه امت اسلامی را تهدید می‌کند لذا قدس یک نماد امنیت ملی امت اسلام و بیداری جهان اسلامی است که به لحاظ انسانی، اسلامی و منافع ملی ما با آن گره‌خورده است.

برای اولین بار بود که انقلاب اسلامی و گفتمان شما مردم بزرگ و دستاوردهای عظیم شما با شجاعت و رشادت حزب‌الله و گروه‌های مقاومت هیمه اسرائیل شکسته شد. امروز ملت اسلام باید این اوضاع آشفته را جمع و در کنار هم پای قصه فلسطین باشند چراکه دولت مستقل و محدود حرف باطل است و دولت فلسطین و دولت فراگیر و شامل همه نقاط فلسطین با محوریت قدس و با آرمان اسلام و انقلاب اسلامی است. امروز باید به آمریکا و اسرائیل گفت که سعی شما به‌جایی نخواهد رسید و اگر یک قرن هم بر این مسئله بگذرد باز دوام نخواهد داشت و انقلاب اسلامی و ملت‌های مسلمانان در این زمینه کوتاه نمی‌آیند، آتش قهری که در سینه‌های مؤمنان و مسلمانان در فوران است روزی همه مستکبران عالم را خواهد سوزاند. جمله دوم هم ارتجاع به عرب است، باید به آن‌ها گفت که با قدس بازی نکنید که راه به‌جایی نمی‌برید کاری که شما در سوریه و درجاهای دیگر انجام می‌دهید به ضرر خودتان تمام می‌شود.

جمله سوم را باید به فلسطینی‌ها گفت که شما راهتان راه مقاومت و وحدت و انسجام است. راهتان این است که از مزدوران و بیگانگان ببرید و به نیروهای انقلابی متوسل شوید این مسیر شمارا به سرانجام می‌رساند، مسیر سازش و تجزیه فلسطین مسیر غلطی است. امیدواریم که روز قدس نقطه‌ای برای پایان این ظلم‌ها و ستم‌ها و رهایی فلسطین و پیروزی امت اسلام در همه عرصه‌ها و زمینه‌ها باشد.

مسائل اجتماعی

در پایان باید بعضی از مسائل که مربوط به مسائل فرهنگی و مسائل کلان کشور بخصوص مربوط به منطقه‌مان است اشاره می‌کنم؛ در یک نگاه کلی کشور ما و در نگاه منطقه‌ای شهر ما، امروز با آسیب‌هایی مواجه است که در کنار آن درخشش‌ها و پیروزی‌ها و پیشرفت‌ها و ترقی‌های معنوی، علمی و اخلاقی باید مهم شمرده شود که من فهرست‌وار به آن اشاره می‌کنم:

1- استفاده ناصحیح از فضاهای مجازی و ماهواره چیزی است که نسل آینده ما را تهدید می‌کند، ما باید فضاهای مجازی را کنترل کنیم و پایه‌های تربیتی را تقویت کنیم.

2- خط دیگری که ما را تهدید می‌کند تزلزل ارکان خانواده است. افزایش طلاق، بالا رفتن سن ازدواج و کاهش جمعیت به دلیل اقتصادی و فرهنگی خطر بزرگی است که در آن نهفته است.

3- تزلزل ارزش‌های اخلاقی در محیط‌ها اجتماعی، نسبت به حجاب، عفت، پاک‌دامنی همان‌طور که رشوه و فساد زشت و غلط است بی‌عفتی هم برای جامعه ویرانگر است.

4- مهاجرت‌ها و عددم مهندسی درست مهاجرت‌ها.

5- عدم آشنایی خانواده‌ها و نسل جدید با مسائل تربیتی و اخلاقی و همین‌طور گسترش اعتیاد، این‌ها به‌عنوان آسیب اجتماعی ما را تهدید می‌کند که راه‌حل آن در کنار برخوردهای انتظامی، بیداری و هوشیاری عمومی و احیاء امربه‌معروف و نهی از منکر است.

مطلب دیگر در مورد روز 17 مرداد روز خبرنگار است که من در همین‌جا از جوانان عزیزی که در فضای مکتوب و نشریات و مجلات و همین‌طور سایت‌ها و فضاهای مجازی در خدمت اطلاع‏رسانی هستند تشکر می‌کنم و این روز یادآور شهادت خبرنگار شهید صارمی است را گرامی می‌داریم. این جامعه اطلاع‌رسان و فضای مجازی و مکتوب وظیفه سنگینی دارند آن چیزی که در این فضا لازم است صداقت، راست‌گویی، امانت‌داری، تحلیل درست و توجه به موقعیت‌های زندگی مردم و پرداختن به مسائل درست فرهنگی و اجتماعی است.

اشاره می‌کنم به انتقال قدرت اجرایی کشور به دولت جدید که برآمده از آراء مردم است همان‌طور که بارها گفته شد انتخابات اخیر نشان داد که نظام اسلامی امین مردم است و ایستادن مقام معظم رهبری (دامت ظله) در مقابل قانون‌شکنی برخی فتنه‌های 88 سخنی درست و حکیمانه بود، اگر رهبری در مقابل این ادعاهای اشتباه نمی‌ایستادند امروز ایران هم مانند مصر و سوریه می‌شد. در شرایطی که علی‌رغم انتخابات باشکوه در ایران بر تحریم‌های مستکبر علیه ملت بزرگ ایران افزوده شد باید همه مردم و بخش‌های خصوصی با دولت همکاری کنند و دولت‌مردان هم گفتمان انقلاب اسلامی را مهم بشمارند و افراد سالم و پای بند به گفتمان انقلاب اسلامی روی کار آورند.

نسئلک اللهم و ندعوک باسمک العظیم الاعظم الأعزّ الأجلّ الاکرم یا الله ... یا ارحم الرحمین. اللهم ارزقنی توفیق الطاعة و بعدالمعصیة و صدق النیّة و عرفان الحرمة؛ اللهم انصر الاسلام و اهله و اخذل الکفر واهله.