خطبه اول
اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله الذی هدانا لهذا فما کنّا لنهتدی لولا أن هدانا الله والصلاة و السلام علی سیدنا و نبینا و حبیب قلوبنا و طبیب نفوسنا و شفیع ذنوبنا ابی القاسم المصطفی محمد اللهم صل علی محمد و آل محمد و علی آله الأطیبین الأطهرین سیَّما بقیة الله فی الارضین أعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ[1]عِبَادَ اللَّهِ أُوصِیکمْ و نَفسِی بِتَقْوَی اللَّهو ملازمة أمره و مجانبة نهیه و تَجَهَّزُوا عباد اللَّه فَقَدْ نُودِیَ فِیکُمْ بِالرَّحِیلِ[2]وَ تَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوَی[3]
همه شما برادران و خواهران نمازگزار و خودم را در این ایام سوگواری سالار شهدا به تقوا و پارسایی و پرهیزگاری و عزاداری سید و سالار الشهدا (ع) سفارش و دعوت میکنم. امیدواریم که خدا به همه ما توفیق عزاداری و سوگواری راستین و واقعی سالار شهدا را عنایت بفرماید.
درسهای بزرگ عاشورا و قیام سیدالشهدا (ع)
یکی از این درسها مسئله امربهمعروف و نهی از منکر است و به همین مناسبت هم این دهه بهعنوان دهه امربهمعروف و نهی از منکر نامیده شده است. همانطور که قبلاً عرض کردم عاشورا ضمن اینکه یک جانبازی بزرگ و حماسه بینظیر در اسلام به شمار میآید یک مکتب، مدرسه و دانشگاه بزرگ است که در این مکتب درسهای فراوانی به بشریت داده است. عاشورا به همه انسانها در همه ابعاد مختلف درس میدهد و علاوه بر آن جهاد و حماسه و دفاع از اسلام، درس دیگر در مکتب آرا وجود دارد و همراه با عزاداری، زنده نگهداشتن راه و نام و پرچم عاشورا باید به همه این درسها، نکتهها و ابهامهای عاشورا توجه شود.
در میان بیش از یکصد درس و نکتههای موجود در مکتب عاشورا، امربهمعروف و نهی از منکر مثل یک خورشید میدرخشد. حقیقت عاشورا امربهمعروف و نهی از منکر است، پیام عاشورا هم برای همه عصرها و نسلها زنده داشتن این دو فریضه بزرگ الهی است از همان ابتدا و مرگ معاویه و خلافت یزید، اباعبدالله الحسین اعلام کردند که من بایست قیام کنم و در برابر ستمکاران بایستم و اراده من این است که امربهمعروف و نهی از منکر کنم. طبق آنچه نقلشده است امام بهعنوان اساس قیامشان و شعار بنیادی انقلاب عاشورا این جمله را فرمودند: «أُریدُ أنْ آَمُرَ بالمَعروفِ و أنهی عَنِ المنکَرِ وَ اَسیرُ بِسیرَةِ جَدّی»[4]یکی از شعارها و تابلوهای مهم عاشورا که بر تارک عاشورا میدرخشد این جمله حضرت است. اراده ولی خدا و حجت خدا و سالار شهیدان اینطور اعلام میشود: «من اراده کردهام تا به معروف امر کنم و از منکر نهی کنم و در مسیری که جد بزرگوارم حضرت محمد مصطفی (ص) حرکت کردند، من حرکت کنم» اینیکی از جملههای ایشان است.
در چند جا حضرت این را فرمودهاند هم در آن خطبه بسیار مهمشان در منی تأکید کردند مخصوصاً به علما و خواص جامعه که چرا شما امربهمعروف و نهی از منکر را فراموش کردهاید و در طی این سفر ششماهه از مدینه تا شهادتشان در کربلا بارها ایشان اعلام میکنند که: «قیامم به خاطر احیای امربهمعروف و نهی از منکر است مگر نمیبینید که چگونه اوامر الهی و فرایض الهی فراموششده است، مگر نمیبینید که چه حرمتهای خدا شکسته شده است، مگر نمیبینید که در جایگاه رسول خدا یک ستمکار جای گرفته است، مگر نمیبینید که واجبات و محرمات توسط این خلیفه ناحق زیر پا گذاشتهشده است، مگر نمیبینید که در تمام عالم اسلام معروفها رهاشده است و منکرها رواج پیداکرده است، وظیفه من این است که برای امربهمعروف و نهی از منکر قیام کنم».
حقیقت و شالوده عاشورا
این امربهمعروف و نهی از منکر هم روح و حقیقت و شالوده عاشورا و کربلاست و همدرس و پیام بزرگ عاشورا به همه عصرها و نسلها زنده داشتن امربهمعروف و نهی از منکر است ما هم در روز اول محرم و در آستانه ایام عزای سالار شهدا و در هفته امربهمعروف و نهی از منکر باید همه حسینیه و مراکز عزای سالار شهدا بهجایی برای آشنایی مردم با این وظیفه بزرگ تبدیل بشود تا همه جامعه پا جای پای سالار شهدا بگذارند و بنای امربهمعروف و نهی از منکر و رواج این فریضه و احیای این فریضه داشته باشند.
امربهمعروف و نهی از منکر در قرآن
درباره امربهمعروف و نهی از منکر آیات متعدد در قرآن کریم هست و ما از زوایای مختلف در روایات میبینیم که پرداختهشده است. من دو آیه را اشاره میکنم و بعد هم بعضی از پیامدهای رها کردن و ترک امربهمعروف و نهی از منکر را در محضر شما عرض میکنم.
در چند جای قرآن آیاتی مستقیم به مسئله امربهمعروف و نهی از منکر اشاره دارد و آیاتی هم هست که غیرمستقیم به آن اشاره دارد. تعدادی از این آیات را ملاحظه بفرمایید، «وَلْتَکن مِّنکمْ أُمَّةٌ یدْعُونَ إِلَی الْخَیرِ وَیأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَینْهَوْنَ عَنِ الْمُنکرِ وَأُوْلَئِک هُمُ الْمُفْلِحُونَ»[5]مردم مسلمان باید امتی باشند که مهمترین ویژگیهای این امت را سه چیز بیان میکند، از شما باید امتی برخیزد و اقداماتی انجام دهد:
1. دیگران را به نیکیها دعوت کنند، خوبیها را برای مردم تشریع کنند، ارزشها را برای مردم تعریف کنند و دیگران را به سمت خوبیها، ارزشها و کارهای نیک فرابخوانند، فراخوانی به خوبیها و نیکیها اولین وظیفه امت اسلامی است.
2. امربهمعروف و نهی از منکر است یعنی علاوه بر اینکه فراخوان میدهند، حقیقت، حق و ارزشها را برای مردم تبیین میکنند و آنها را دعوت میکنند این کار باید بشود ولی این کار کافی نیست، دنبال دعوت إلی الخیر این است که این جامعه و امت اسلامی در عمل پایکار باشد وقتی میبیند معروفی ترک میشود امربهمعروف کند و مردم را فرمان به معروف بدهد، وقتیکه میبینید که فحشا و منکر و زشتیای عمل و محقق میشود مردم را از آن بازدارد و این امت اسلامی هم دعوتگر به خیر و خوبیها باشد، هم آمر به معروف باشد و هم ناهی از منکر باشد اگر این سه جمع شد امت اسلامی شکل میگیرد. جامعهای که ما از شما میخواهیم جامعهای است که این سه فریضه در آن اقامه بشود وَأُوْلَئِک هُمُ الْمُفْلِحُونَ، اینها رستگارند. جامعهای که امربهمعروف و نهی از منکر و دعوت به خوبیها در آن فرهنگ باشد آن جامعه اسلامی است.
فرهنگ اسلامی این است که انسانها بیتفاوت نیستند. روح امربهمعروف و نهی از منکر و دعوت به نیکیها این است که انسانها بیتفاوت در برابر دیگران نیستند. انسانها نسبت به سرنوشت همنوعها و همشهریانشان حساس هستند.
فرد گرا نبودن دین اسلام
اسلام تأکید دارد که نباید انسانها در فردگرایی فرو بروند، این فرهنگ غربی است. هرکسی بگوید که من به فکر خودم باشم این فرهنگ شیطانی و غربی است. خودِ ما از دیگران جدا نیستیم، وظیفه ما این است که دیگران را هم در مسیر خیر و صلاح ثابت با شیوههای درست نگهداریم. امت اسلام، امت فردگرایِ سر به لاکِ خود فرورفته و بیتفاوت در برابر دیگران نیست و در برابر سایرین مسئولیت دارد. هم در رفع نیازهای مادی در جامعه مسئولیت دارد هم نسبت به امور اخلاقی مسئولیت دارد. ازیکطرف اسلام میگوید که اگر فقیر یا محرومی در کنار شما وجود دارد در برابر او مسئول هستید، در برابر فقیر، یتیم، مستمند و مشکلدار در همسایگی و شهر و کوچه و محلهتان مسئول هستید، در برابر کسی از مسلمانان که مورد ظلم قرار میگیرد در هر جای عالم باشد مسئول هستید. دوم اسلام میگوید در برابر سعادت معنوی و حیات اخروی دیگران هم نباید بیتفاوت باشید اگر بیتفاوت باشید ضررش به خودتان هم وارد میشود.
ویژگیهای جامعه اسلامی
1. باید از شما امتی به وجود بیاید که دعوت به نیکیها کند
2. آنجایی که باید فرمان به نیکیها کرد باید اقدام کرد
3. جامعه را از فحشا و منکر و زشتیها بازدارد.
این مهمترین ویژگیهای جامعه اسلامی است که نباید بیتفاوت به سرنوشت مادی و معنوی دیگران باشید، ما همه به هم گرهخوردهایم و سرنوشتهای مشترک داریم، خداوند وظایف بزرگی بر دوش ما در برابر دیگران قرار داده است «وَلْتَکن مِّنکمْ أُمَّةٌ یدْعُونَ إِلَی الْخَیرِ وَیأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَینْهَوْنَ عَنِ الْمُنکرِ وَأُوْلَئِک هُمُ الْمُفْلِحُونَ» اینها رستگارند.
جامعهای که فعال، هوشمند، بصیر و بینا باشد و در برابر لغزشها حساسیت نشان دهد، برای سعادت دیگران دل بسوزاند، این جامعه رستگار است. در ادامه این آیات در سوره آلعمران بیشتر مربوط به امربهمعروف و نهی از منکر است تا اینکه به این آیه میرسد: «کنتُمْ خَیرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللّهِ»[6]شما بهترین امت هستید که خداوند شما را برگزید، شما را از معدن انسانیت بیرون آورد، شما جامعه نمونه هستید، در مقایسه با سایر امتها شما امت ممتاز و برگزیده هستید، این برگزیدگی شما به خاطر این سه نکته است: تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللّهِ و بخاطر سه صفت امت برجسته و ممتاز هستید:
1. امربهمعروف میکنید
2. نهی از منکر میکنید
3. ایمان به خدا میآورید
خیلی عجیب است که در آیات تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ بعد از امر و نهی آمده است بااینکه اصل ایمان است ولی قرآن برای اینکه نشان دهد که حفظ ایمان در جامعه به امربهمعروف و نهی از منکر بستگی دارد ایمان را بعدازاین دو آورده است؛ یعنی اگر یک جامعهای امربهمعروف و نهی از منکر را در کوچه و بازار و خیابان و همه جامعه کنار گذاشت و در برابر سرنوشت معنوی به دیگران بیتفاوت شد در این جامعه ایمان از آن گرفته میشود.
پشتوانه ایمان جامعه، امربهمعروف و نهی از منکر
فرهنگ مترقی و سعادتآمیز جامعه این است که روح و فرهنگ امربهمعروف و نهی از منکر در جامعه باشد. اگر این فرهنگ باشد دیگر یزید از دل حاکمیت اسلام بیرون نمیآید، آنوقت دین فاسد نمیشود، آنوقت خانه ما تباه نمیشود، آنوقت نسل جوان ما در دام اعتیاد و فحشا قرار نمیگیرد. اگر فرهنگ امربهمعروف و نهی از منکر در خانه، دانشگاه، کارخانه و محیط اجتماعی ما بود آنوقت ایمان هم باقی میماند. چون امربهمعروف و نهی از منکر پشتوانه ایمان جامعه و حیات معنوی جامعه است آنوقت جامعه درست بود. در آن آیه میفرماید: «یدْعُونَ إِلَی الْخَیرِ»[7] و در این آیه میفرماید که امرونهی میکنند و اینها را لطف خدا میداند.
اصل امربهمعروف و نهی از منکر
این است که بیتفاوت نباشد، در روایات خیلی روی این مورد تأکید میکنند و میگوید که اگر تو نمیتوانی ولی روی آن حساس هستی و ناراحت میشوی همین کمترین مرتبه از امربهمعروف و نهی از منکر است، اینکه این دل برای سعادت جامعه و حفظ ارزشهای اخلاقی بتپد. این پایه است که در قلب شروع میشود و بعد در زبان و سخن عملی میشود، مرتبه عمومی و واضح آن همین است که در زبان پاسدار ارزشهای الهی باشیم، حالا عملی هم طبق قوانین و مقررات است و به ولایت جامعه مربوط میشود.
امام حسین (ع) ولایت الهی و حجت خداست برای امربهمعروف و نهی از منکر قیام میکند و تا مرز شهادت میرود. ولی آن چیزی که عمومی است و همین انتظار اولیهای از همه است که به زبان پاسدار ارزشهای الهی باشند و به زبان دعوتکننده به نیکیها باشند. با دعوت، برنامهریزی و تلاش هم صورت بگیرد. نمونههای زیادی داریم شاید ده سال قبل در همین شهر ده نماز جماعت صبح برگزار میشد بااینکه عدهای گفتند و برنامهریزی کردند امروز ما شصت نماز جماعت صبح داریم چون عدهای گفتند و برنامهریزی کردند که شصت نماز جماعت صبح برگزار شود. همینکه انسان بگوید و برنامهریزی کند و دعوت کند این فرهنگ میشود، شما الآن در جامعه صد خلاف صورت میگیرد اگر هدف ما این باشد که جلوی این خلافها را بگیریم و جلوی خلافکار تذکر بدهیم قطعاً از این صد مورد پنجاه خلاف کمتر میشود، در خانه به همدیگر نسبت به واجبات و محرمات تذکر بدهند.
آیه دیگری در سوره توبه است که میفرماید: «وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاء بَعْضٍ»[8] این آیه میفرماید زنان و مردان مؤمن اولیای یکدیگرند، معنای ظاهری آیه این است که این اولیا یعنی اینکه دوست هستند و باید دوستی در جامعه اسلامی حاکم باشد ولی معنای دقیقتر این است که نسبت به یکدیگر حقدارند، قرآن به شما نمیگوید که شما فقط دعوت بهخوبی بکنید بلکه میگوید که وقتی امربهمعروف و نهی از منکر آمد باید امرونهی کنید یعنی باید فرمان بدهید، معنایش این است که خداوند یک ولایت عمومی به همه مسلمانان داده است که اگر برادر و خواهر ایمانی او از خط قرمزهای دین عبور کرد خدا به شما ولایت داده است که میگوید به او فرمان بده که این کار را نکن یا آن را انجام بده! امربهمعروف و نهی از منکر بر پایه ولایت است منتها یک درجه از ولایت عمومی است.
انواع ولایت
ما دو نوع ولایت داریم، یک نوع ولایت که خاصه ائمه و پیامبر هست و در امتدادش برای فقها و ولیفقیه است. اما یک ولایت عمومی هم خدا به همه جامعه داده است و این ولایت عامه است که مبنای امربهمعروف و نهی از منکر است یعنی همه ما نگهبان دیگری هستیم، پاسدار عدل الهی هستیم. این پاسداری و نگهبانی عمومی است و این فرهنگ باید در همه جامعه و همه محیطها باید باشد. مثلاً کسی کشاورزی میکند و شخصی را میبیند که نسبت به مال مردم غصبی را انجام میدهد همانجا ولایت عمومی از طرف خدا دارد که تذکر بدهد، کسی که خلاف انجام میدهد یا رشوه میگیرد یا کارش را درست انجام نمیدهد خدا به تو ولایت داده است که به او تذکر بدهی که این کار را نکن! وقتی هم که میبیند که دیگری به ناموس دیگران تعدی میکند و ارزشهای الهی را زیر پا میگذارد خدا به شما ولایت داده است که بگویید نکن! یا بگویید بکن!
منطق ارزشهای الهی
منطق امربهمعروف و نهی از منکر اسلام منطق ولایت است یک درجه بالاتر میآید موعظه و نصیحت میکند، دفع میکند، فراخوان میکند، این اصل اولیه است ولی وقتی درجایی تخلف میبیند باید آنجا با زبان خوش با همه قواعد و ضوابط خدا به شما اختیار و ولایت داده است مثل پدر و مادر که ولایتی دارد به همه این ولایت را داده است که در هنگام تخلفات امرونهی کنند.
این گوشهای از ابعاد مختلف امربهمعروف و نهی از منکر است در آیات متعددی دیگری هم وجود دارد هم در وصف مؤمنین و هم در وصف پیامبران آمده است و عوامل متعدد در قرآن که میگوید ویژگی امت اسلام امربهمعروف و نهی از منکر است و از واجبات مهم است که امروز جزء فروعت اسلام به شمار میآید.
امربهمعروف و نهی از منکر، ویژگی مهم امت اسلام
این است که به امرونهی موظفاند و خصوصیت مهم امربهمعروف و نهی از منکر این است که بر پایه ولایت خدا است که خدا به همه یک ولایتی داده است، از ناحیه خدا مأموریت ویژهای به او داده است که حق به او داده است که بگوید بکن یا نکن. و در این آیات قرآن بسیار آمده و حتی در سوره توبه قبل از مؤمنون آمده است. کمیتش به خاطر این است که امربهمعروف و نهی از منکر مثل بقیه واجبات نیست این پشتوانه همه تکالیف دین است، ضامن اجرای همه وظایف جامعه اسلامی است، نماز، روزه، حج، زکات و... همه مهم هستند اما یک فریضه مهمی است که فراتر از همه اینهاست و پشتوانه اجرایی همه این فرایض الهی است و لذا در قرآن میفرماید: «کنتُمْ خَیرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللّهِ»[9]و برای همین هم هست که آغاز حرکت قیام سیدالشهدا (ع) و شعار رسای سالار شهیدان این است که:«أُریدُ أنْ آَمُرَ بالمَعروفِ و أنهی عَنِ المنکَرِ وَ اَسیرُ بِسیرَةِ جَدّی» اراده من که همان اراده خداست این است که امر به خوبیها بکنم و جامعه را از زشتیها باز بدارم و بر مسیری که پیامبر تصویر کرد قدم بگذارم، آیا نمیبینید که حق مورد عمل قرار نمیگیرد و آیا نمیبینید که باطل رواج پیداکرده است و ارزشهای الهی زیر پا گذاشتهشده است و حاکم ستمکار و جابر و گناهکار و معصیتکاری مثل یزید در جامعه حاکم شده است همه باید داد بزنند، همه باید امربهمعروف و نهی از منکر کنند، ارزشهای الهی مخفیشده است این را همه باید اقدام بکنند.
امربهمعروف و نهی از منکر حقیقت عاشورا
همانطور که عرض کردم امربهمعروف و نهی از منکر هم حقیقت عاشوراست هم ثمره، پیامد و پیام عاشورا است، عاشورا بیش از صد پیام دارد یکی از مهمترین پیامهای عاشورا به همه شما عاشقان سالار شهیدان امربهمعروف و نهی از منکر است اما این پیام فلسفه عاشورا و حقیقت عاشورا است که باید این پیام و حقیقت در روضهخوانی، منبر و عزاداری و سینهزنی ما، در حسینیه و مجلس عزای ما یک محور مهم این باشد که حساس باشیم در برابر آسیبهایی که جامعه را تهدید میکند، در برابر خطرهایی که نسل جوان ما را مورد فشار و تهدید قرار میدهد در برابر فجایعی که امت را تهدید میکند حساس باشیم، اینکه عاشورا باقی ماند و ابدی شد به خاطر این است که در دل عاشورا و در درون عاشورا پیامهایی است که آن پیامها ابدی است و به همه نسلها و عصرها و همه انسانها در تاریخ است، عاشورا یک منظومه بزرگ الهی و حاوی پیامهای ماندگار، اخلاقی، معنوی، اجتماعی و سیاسی است و لذا قرن به قرن و سالبهسال عاشورا باید شکوه بیشتری باید پیدا کند و فرهنگساز باشد.
منظومه بزرگ عاشورا
خواهران و برادران بزرگوار، عزاداران سالار شهدا عاشورا یک فرهنگ است، عاشورا یک منظومهای از تعالیم و درسهای بزرگ است. عاشورا باید فرهنگ جامعه ما باشد، عزاداری باید فرهنگساز در میان جوانان و جامعه ما باشد، اگر اینطور شد عزاداری مورد رضایت سید و سالار شهدا است. امیدواریم خداوند همه ما را از پیروان عاشورا و آموزندگان از مکتب عاشورا قرار بدهد.
«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، وَالْعَصْرِ، إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ، إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ»[10]
خطبه دوم
أعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین و صل الله علی سیّدنا و نبیّنا ابی القاسم المصطفی محمد و علی علیٍ امیرالمؤمنین و علی صدیقة الطاهرة فاطمة الزهراءو علی الحسن و الحسین سیدی شباب أهل الجنة اللهم صلّ و سلّم و زِد و بارک علی أئمة المعصومین، علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و الحسن بن علی و الخلف القائم المنتظر المهدی اللهم عجلّ فرجه و سهّل مخرجهو اوسع منهجه و أسلک بی محجه و أنفذ امره واشدد ازره و أمر اللهم به عبادک و أحی به عبادک، أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ[11]عِبَادَ اللَّهِ أُوصِیکمْ و نَفسِی بِتَقْوَی اللَّه.
مجدداً همه شما برادران و خواهران نمازگزار و عزادار و خودم را در این ایام شریف و مهم به پارسایی و پرهیزگاری، فرمانبری از خداوند و اقامه امربهمعروف و نهی از منکر و عزاداری خاضعانه و پرشور سید و سالار شهدا سفارش و دعوت میکنم، امیدوارم خداوند به همه ما توفیق بپا داری عزای جامع سید و سالار شهدا عنایت بفرماید.
روز اول سال قمری 1434 هست و آغاز ایام عزاداری سید و سالار شهدا و روز جمعه از خداوند میخواهیم دعاهای ما را مستجاب بفرماید و همه ما را از ناپاکیها مصون دارد و ما را از عزاداران سید و سالار شهدا مقرر بفرماید.
نکات عزاداری پرشور سالار الشهدا (ع)
1. این عزاداری باید هرسال پرشورتر برگزار شود.
2. عزاداری سالار شهدا باید با شور و حماسه باشد.
3. عزاداری با امام حسین (ع) همراه بامعرفت و آموزندگی باشد.
اینها باید همه باهم باشد، ما نمیگوییم که عزاداری کم شور باشد و فقط همراه با درس باشد، عاشورا و عزاداری سالار شهدا باید باشکوه و با جلال و با عزمت برگزار شود. پرچم و بیرق مظلومانه عاشورا باید هرسال پرفروغتر و پراهتزازتر باشد هم از نظر شکلی و ظاهری و توسعه و برنامهریزی باید باشد. اما اینیک روی سکه است روی دیگر این سکه این است که این عزاداری باید از خرافه و چشم و همچشمیهای بیجا و اختلافهای بینتیجه پاک باشد، از ریاکاری باید پاک باشد.
همچنین باید این عزاداری انسانها را زنده کند، امربهمعروف و نهی از منکر را در زندگی جاری بشر بیاورد، جوانها را هدایت کند و اینها را با تعالیم بلند عاشورا آشنا کند، عاشورا همانطور که عرض کردم یک فرهنگ و مکتب است و آنهمه درس و حیات و سعادت در دلش وجود دارد اینها باید در عاشورا منعکس شود. این چیزی است که از ائمه جماعات و مداحان و هیئتها انتظار میرود، نوحههای خوب و دور از خرافات و دور از دروغ، رسا و گویا و ناظر بر درسهای عاشورا باشد.
در کنار نوحهخوانی و عزاداری پرشور باید سخنان آموزنده و منبر درست و حسینی هم وجود داشته باشد بالحمدلله بسیاری از حسینیهها در این مسیر حرکت میکنند، احکام و مسائل دین باید گفته شود، نسل جوان باید عقاید و اخلاق اسلامی بداند که اینها باید در همین فرصتها استفاده بشود که بحمدالله به همین مسیر حرکت میشود. منبر باید همراه با عزاداری باشد و نوحهها باید پاک و درست و سنجیده باشد همراه با اینها هم باید با شوق و اشتیاق و اشک و آه و ناله و سینه زدن هم در عزاداری باشد، اینها باید باهم باشد.
آسیبشناسی عاشورا
بعضی از هزینههای بیجا و پول دادنهای بیشازحدی که گاهی به یک سری از افرادی داده میشود، من بارها گفتهام که در شهرمان مداحان و روحانیت خوب داریم ولی نباید چشم و همچشمیهای بیجا باشد، هزینههای بیاثر و بیثمر باشد، باید از اینها دستبردارید و بجای آن برای یتیم و جوان هزینه کنید، برای پیامآوری درست آن عزاداری برنامهریزی کنید و برای امام حسین این بهترین چیزهاست.
هیئتهای ما در مسجد سازی و مؤسسات خیریه فعالیت میکنند که اینها خیلیها صحیح هستند و از سفره امام حسین همه بهرهمند میشوند، این سفره امام حسین را طوری بچینید که فقیر، ضعیف، محروم و مستمند بهرهمند بشوند و همچنین طوری آن سفره را بچینید که جوان ما درسهای معنوی بگیرد و تربیت شود، سفره امام حسین هم مادی و هم معنویاش را درست بچینیم که مورد رضایت حضرت باشد.
فلسفه قیام امام حسین (ع)
فلسفه و حقیقت عاشورا است هم پیام امام حسین (ع) به همه ما در همه اعصار است و امروز هم جامعه ما نیاز دارد که این فریضه تذکر لسانی به کسی که مبتلای به خطایی است اقدام کند. کاسب ما، روحانیت ما، کارمند ما، زن و مرد ما بنایشان بر این باشد که تذکر لسانی را انجام بدهند و اعلامخطر زبانی کنند، اعتیاد، سرقت، فحشا، منکرات، رشوه و فساد اینها خطراتی است که ما کم یا زیاد داریم و به همه آسیب میزنند. امربهمعروف و نهی از منکر باید مقابل سپاه شیطان بایستد و خلافکار را تأدیب و تربیت کند.
توجه به هفته امربهمعروف و نهی از منکر
باید بهدرستی به این هفته توجه بشود و در این ایام فریضه امربهمعروف و نهی از منکر یک سامان درستی پیدا کند. ائمه جماعات یکبار احکام امربهمعروف و نهی از منکر را بگویند، در هیئتها و حسینیهها یک دور اهمیت امربهمعروف و نهی از منکر گفته شود و چند جلسه در عزاداریها در برنامهتان و سخنرانتان بر این اصل امربهمعروف و نهی از منکر تحقیق کنند و آسیبهایی که جامعه ما را تهدید میکند، ما خودمان باید به فکر خودمان باشیم، اگر اینطور نباشد فساد رواج پیدا میکند، محرمات گسترش پیدا میکند اگر ما قیام به امربهمعروف و نهی از منکر نکنیم، این مسئله دوم بود که إن شالله همه به آن توجه کنید.
بزرگداشت هفته بسیج
مسئله سوم این است که در آستانه اول آذر و هفته بسیج هستیم و آن را گرامی میداریم و هفته بعد هم راجع به آن صحبت خواهیم کرد. بسیج اختصاص به یک قشر بخصوصی ندارد، بسیج یک روحیه انقلابی وایمانی و جهادگری و ایثار درراه خداست که در انقلاب تجلی کرد و در دوره دفاع مقدس این کشور را در برابر هجومها بیمه کرد، در عرصههای سازندگی و در بسیاری از قسمتهای دیگر هم روح جهادی و بسیجی خیلی معجزهگر هست. این کشور باروح جهادی، ایمانی، بافرهنگ بسیجی استوار و سرافراز باقی ماند. هفته بسیج برای این است که ما این ارزشهای بسیج که این کشور را سیانت و حفظ کرد را به آنها توجه کنیم و نگهبانی کنیم.
ارزشهای بسیج ما از ارزشهای عاشورا نشأتگرفته است و امسال که این سه جریان، هم عاشورا هم هفته امربهمعروف و نهی از منکر و هم هفته بسیج تقارن پیداکردهاند باید به این ارتباط توجه کنیم و جریان بسیج را گرامی بداریم، و نسل امروز ما هم باید در مسیر بسیج برود، بسیج ادارات، بسیج کارخانجات، بسیج آموزشوپرورش، بسیج دانشگاهها، بسیج در مراکز علمی و حوزوی و دانشگاهی و کارگری و تجار و اصناف، همه این بسیجها باید باشند و یکی از کارهای مهم بسیج هم حفظ ارزشهای انقلاب و امربهمعروف و نهی از منکر است.
شرایط روز اقتصادی کشور
در خصوص شرایط امروز اقتصادی و مسائل کشور که انتظار جامعه از مسئولان این است که وحدت خودشان را حفظ کنند، همگرایی داشته باشند، نسبت به هم بهانهجویی نکنند و انسجام ارتباطشان را با فرمانپذیری از رهبر معظم حفظ کنند، هر چه که این انسجام و همراهی مسئولین را تحت فرمان ولیفقیه را مخدوش کند این کار اشتباه و غلطی هم ازنظر شرعی و هم سیاسی است.
وظایف مسئولین در بهبود اوضاع کشور
مسئولین باید همگرایی و همدلی داشته باشند با توجه به شرایط فعلی داخلی و خارجی کشور ما نیاز به همبستگی و همدلی داریم، هر چیزی که اختلال ایجاد کند و ضربه بزند اشتباه است. در مجلس، در دولت، در قوه قضائیه و... باید اینها مرزهای قانون را حفظ کنند و با همدیگر همراهی کنند و در مقابل مشکلات باید کنار هم قرار بگیرند. و انتخابات نباید وسیله درهمریختگی نظام ما بشود، ما انتخاباتهای متعددی و قوی داشتیم، نباید کسانی بیایند و فتنهگری کنند و بیتوجهی داشته باشند و انتخابات را مبدل به یک اغتشاش کنند این هم انتظاری است که ملت از مسئولان دارند که همراهی و همبستگی ازیکطرف و از طرف دیگر در شرایط اقتصادی برنامهریزی دقیق داشته باشند.
مجلس و دولت و وزارتخانهها و تشکیلات دیگر شرایط امروز اقتصادی ما را بشناسند و با برنامهریزی دقیق و کنترل و نظارت قیمتها، با حمایت از تولید و صنعت، با تکیهبر بخش خصوصی تلاش کنند راه برای مقابله با دشمن فراهم شود، دشمنها منتظرند که خللی ببینند و گامهایی به جلو بردارند ما باید جلوی این را بگیریم و قاطع بایستیم. ملت آزمایش خودش را درصحنههای گوناگون خودش را نشان داده است، این مسئولان هم باید همبستگی داشته باشند و هم باید درست برنامهریزی کنند این هم مطلب دیگری بود که باید روی آن توجه بشود.
آمادگیهای رزمی کشور
دنیا باید بداند که این کشور هم ازنظر ایمانی، اعتقادی، فکری و اخلاقی استوار است و هم ملتی آماده دفاع با آمادگی رزمی است. این رزمایشی که همین روزها برادران سپاه و بسیج و ارتش و نیروهای ما انجام دادند باید همینجا از همهشان تشکر کرد که نشاندهنده پیشرفتهای رزمی و تسلیحاتی کشور است و همه درخور تحسین و تقدیر است، همه ما قدردان نیروهای امنیتی و انتظامی خودمان هستیم، این رزمایش ولایت هم نشاندهنده آمادگیهای بالای فناوریهای تسلیحاتی ما بود و همینطور آمادگیهای نیروهای مسلح ما بود هم جای تشکر دارد و هم اینکه این آمادگی و پیشرفت فناوری ما باید حفظ شود که إن شاءالله مجموعه نیروهای مسلح ما با همکاری دانشگاهها و مراکز علمی به این مسیر ادامه دهند.
حوادث غزه
آخرین نکته هم حوادثی است که این روزها مجدداً در غزه رخ میدهد، حوادث تلخ و بسیار دلخراشی است. دشمنی که جایگاهی در آنجا نداشته و همه وجودش غصبی است و با پشتوانه آمریکا و قدرتهای استکباری در سرزمین مردم فلسطین را غصب کرده در یکگوشهای که مردم جنگی ندارند دائم بهانهگیری میکنند و سالها این مردم در محاصره بودند. در دوره حسنی مبارک و بعدازآن اسرائیل به آنها فشار وارد میآوردند، برخی از سران کشورهای عربی هم دنبالهرو آمریکا حرکت میکنند. بجای اینکه قصه فلسطین را حل کنند به سوریه چسبیدهاند به خاطر اینکه آنجا در برابر اسرائیل هستند اینها از زشتیهایی است که در جهان شاهدش هستیم و حوادث این روزها را ما محکوم میکنیم.
همبستگی نمازگزاران با مردم مظلوم فلسطین
نمازگزاران نماز جمعه در سراسر ایران با زبان قاطع و با راهپیمایی خودشان بعد از نماز اعلام همبستگی با مردم مظلوم فلسطین و غزه میکنند و انزجار خودشان را از اسرائیل و آمریکا و پشتیبانی که نهادهای رسمی دنیا میکنند. ما اینجا بر اساس وظیفه الهی این حرکات را محکوم میکنیم و امیدواریم که غافلان و مغرضان در عالم اسلام هم بیدار شوند بجای اختلافات داخلی، در کنار هم قرار بگیرند و مشکلات اصلی اسلام را حل کنند به همین مناسبت هم در همه کشور بعد از نماز راهپیمایی کوتاهی انجام میشود که اینجا هم إن شالله انجام خواهد شد.
جوانان بسیجی نمایشگاهی از غدیر تا کربلا ترتیب دادهاند که إنشاءالله بعد از نماز و راهپیمایی افتتاح میشود.
دعا
برای استجابت دعاها و رفع گرفتاریها و برآورده شدن حاجات و نزول باران رحمت الهی و شفای مریضان مخصوصاً مریضان این جمع و مریضان موردنظر و مریض موردنظر همه باهم در روز جمعه اولین روز ماه درحالیکه آماده برگزاری نماز هستیم پنج مرتبه آیه شریفه «أَمَّنْ یُجیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوء»[12]قرائت میکنیم.نَسئَلُک اَلّلهُمَ و نَدعُوک بِاسمِکَ العَظیمِ الاَعظَم الاَعَزِ العَجَّلِ الاَکرَم یا اللهُ اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِیقَ الطَّاعَةِ وَ بُعْدَ الْمَعْصِیةِ وَ صِدْقَ النِّیةِ وَ عِرْفَانَ الْحُرْمَةِاَللّهم انصُرِ الاِسلامَ وَ اَهلَه وَ اخذُلِ الکُفرَ وَ أهلَهخدایا دلهای ما را به انوار معرفت خودت منوّر کن؛ همه ما را از سوگواران واقعی سالار شهدا قرار بده؛ به همه ما و هیئتهای ما و عزاداران در همه مناطق توفیق عزاداری درست، کامل و پیامرسان عاشورا عنایت بفرما؛ نام ما را در طومار عزاداران واقعی سالار شهدا ثبت بفرما؛ گرفتاری گرفتاران را مرتفع فرما؛ مشکلات ملت و امت اسلام را برطرف فرما؛ مریضان موردنظر و مریض موردنظر را شفا عنایت بفرما؛ خدایا از تو میخواهیم گناهان ما را ببخش توبه ما را بپذیر؛ ما را به انجام تکالیف و واجبات موفق بدار؛ شر دشمنان را به خودشان بازبگردان؛ باران رحمت و برکاتت را بر ما فرو بفرست؛ ما را از برکات آسمانی و زمینی خودت محروم مفرما؛ خدایا جانبازان و مریضان را شفا عنایت بفرما؛ همه بسیجیان و خدمتگزاران و ایثارگران را موفق و مؤید بدار؛ اموات و درگذشتگان ما را بیامرز؛ خدمتگزاران اسلام و خدمتگزاران به این ملت و کشور و مقام معظم رهبری را مؤید و منصور بدار؛ خدایا سلام و درود این جمع را در اولین روز ماه محرم به محضر سالار شهیدان و اصحاب باوفای او و پیامبر خدا و ائمه هدی و به محضر حضرت ولیعصر ارواحنا فداه ابلاغ بفرما؛ ما را از سربازان امام زمان قرار بده و در فرج آن حضرت تعجیل بفرما.
«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، إِنَّا أَعْطَینَاک الْکوْثَرَ، فَصَلِّ لِرَبِّک وَانْحَرْ، إِنَّ شَانِئَک هُوَ الْأَبْتَرُ».[13]
. سوره مبارکه حشر، آیه 18.[1]
. نهج البلاغه، خطبه 204.[2]
. سوره مبارکه بقره، آیه 197.[3]
[4]مناقب آل ا بیطالب، ج 4، ص 89
[5]. سوره آل عمران، آیه 104.
[6]. سوره آل عمران، آیه 110.
[7]. سوره آل عمران، آیه 104.
[9]. سوره آل عمران، آیه 110.
[10]. سوره والعصر، آیات 1 ـ 3.
[11]. سوره آل عمران، آیه 102.
