خطبه اول
اعوذ باللّه السمیع العلیم من الشیطان الرجیم. بسماللّه الرحمن الرحیم. الحمداللّه الذی هدانا لهذا و ما کنا لنهتدی لولا عن هدانا ثم الصلاة و السلام علی سَیِّدِنَا وَ نَبِیِّنَاو حبیب قلوبنا و طبیب نفوسنا و شفیع الذنوبنا أَبِی الْقَاسِمِ المصطفی مُحَمَّدٍ (ص) وَ عَلی آله الأطیَّبینَ الأطهَرین لاسَیُّما ما بقیة اللّه فی الارضین.
اعوذ باللّه السمیع العلیم من الشیطان الرجیم. بسماللّه الرحمن الرحیم.
«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ»[1]عِبادَالله اُوصیَکُم وَ نَفسیِ بِتَقوَی الله وَ مُلازِمَة اَمرِه وَ مُجانِبَة نَهیِه وَ تَجَهَزوا عِبادَالله فَقَد نُودِیَ فیکُم بِالرَحیل وَ تَزَوَدوا فَإِنَّ خَیرَ الزاد التقوی.
دیدگاه قرآن در مورد تزکیه
آخرین آیات سوره اعلی بدین ترتیب است که:
«قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکی وَذَکرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّی»[2]
بعد از اشاره به تسبیح خداوند و مراتبی که پیامبر اسلام (ص) از آن عبور کردند و مأمور شدند تا نعمتهای خداوند را به یاد مردم بیاورند، در برابر دعوت رسول خدا (ص) کسانی موضع مثبت گرفتند و سخنان ایشان را شنیدند و به آن عمل کردند پس رستگاران این عالم شدند.
رستگاران چه کسانی هستند؟
1) کسانی که خود را پاک کردند،«قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکی»شرط اول رستگاری این است که شخص اهل تزکیه باشد. تزکیه دارای دو معنی است: به معنای پاک کردن است، کشاورزی را در نظر بگیرید که با برداشتن علفهای اضافی باغ خود را پاک میکند پس وجود ما مثل یک باغ است، باید آلودگیها و ناپاکیها را از آن دور کنیم. گاهی تزکیه به معنای رشد دادن است. با کنار زدن آسیبها و آفتها و موانع رشد زمینه رسیدن به سعادت و کمال را برای خود فراهم آوریم. ما باید اهل مبارزه با آفتهای جانمان باشیم اگر کسی اهل مبارزه نباشد به رشد و کمال نمیرسد.
جان ما مثل درخت است اگر این درخت بخواهد به درستی رشد کند باید به آن آب و کود بدهیم پس جان ما برای رشد احتیاج به تزکیه و دور کردن آلودگیها و ناپاکیها دارد.
2) کسانی که به یاد خدا هستند در کنار تزکیه و زدودن جان از آلودگیها انسان باید در هر شرایط و حالی به یاد خدا باشد.«وَذَکرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّی»[3]
بنا به گفته عالمان دین، انسان برای رسیدن به کمال و سعادت نیاز به تخلیه و تحلیه دارد. تخلیه یعنی کنار زدن آفتها و موانع زائد برای رشد و تحلیه، رساندن مواد لازم برای رشد شامل اخلاق خوب، عبادت و معنویت است. اگر باغبان برای رشد درختان فقط به فکر از بین بردن علفهای اضافه و شاخ و برگهای بیهوده باشد و به فکر آب دادن بهموقع نباشد و یا برعکس به درختان آب بدهد ولی علفهای اضافه را از بین نبرد این باغ به ثمر نمیرسد، این باغ وقتی به نتیجه میرسد که باغبان هم به فکر تخلیه و هم به فکر تحلیه باشد. وجود ما، جان ما دقیقاً مثل همین باغ است. باید با آلودگیهای جان و اخلاق ناپسند مبارزه کرد و روحمان را با عبادت و معنویت تحلیه کنیم.
در روایات شیعه و سنی آیات «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکی» «وَذَکرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّی»[4]به اعمال انسان در روز عید فطر و اعیاد تطبیق داده شده است. در روز عید فطر هم باید زکات داد و هم باید نماز خواند. به همین دلیل است که در نماز عید فطر توصیه شده که سوره الاعلی خوانده شود زیرا در این سوره آیات 14 و 15 به اعمال عید ربط دارد و به نماز و زکات عید فطر اشاره میکند. کسی که به وظایف مالی خود شامل: دادن زکات و خمس اهمیت دهد و آن را بپردازد جز رستگاران هستند.
«بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَیاةَ الدُّنْیا، وَالْآخِرَةُ خَیرٌ وَأَبْقَی»[5]
خداوند در این آیات به نکته تکاندهنده اشاره میکند. انسانهایی که با نفس خود و آسیبهای روحی و شهوتهایش مبارزه میکنند رستگارانند ولی خداوند میفرماید: «طبع شما انسانها آنگونه است که دنیا را بر آخرت ترجیح میدهی و این مصیبت بزرگ شماست.»
بعضی از انسانها دنیایی هستند و آخرت خود را فروختهاند و مقدم میدارید آنچه که در دنیا است و بر معنویت و روح متعالی ترجیح میدهی. در اکثر جاها ما انسانها دنیا را بر آخرت مقدم میداریم. ازآنجاکه انسان دارای فطرت معنوی و روح خداپرستی است اما در خیلی جاها دچار آسیبها و هوای نفسانی میشویم، قدرت و جاذبه نفسانی آنچنان قدرتمند است که ما را در دام خود فرومیبرد پس باید با دقت و هوشمندی خود را از جاذبه نفسانی و شیطانی نجات دهیم و بهسوی خدایی شدن حرکت کنیم. وقتی بین دنیا و آخرت تقابل به وجود آید ما را بیشتر دنیایی و از آخرت دور میکند. آنچه ماندگار و ابدی است آخرت است و ما آن را با دنیای زودگذر معامله کردیم پس دنیا را مقدم ندانید. علیرغم اینکه رستگاری و سعادت برای کسانی است که با خود مبارزه میکند و اهل ذکر و نماز باشند اما بسیاری از انسانها اینگونه نیستند زیرا قدرت لازم برای مبارزه با خود را پیدا نکردند.
«بِسْمِ ادلّه الرحمن الرحیم، وَالْعَصْرِ، سنّ الْإِنْسَانَ لَفِی خُسْرٍ، إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ»[6]
خطبه دوم
اعوذ باللّه السمیع العلیم من الشیطان الرجیم. بسماللّه الرحمن الرحیم. الحمداللّه ربّ العالمین، ثم الصلاة و السلام علی سیدنا و نبینا العبد المؤید الرسول المصدق و المصطفی الأمجد أَبِی الْقَاسِمِ مُحَمَّدٍ (ص)، وعلی علی امیرالمؤمنین بعد الصدیقة الطاهره فاطمة الزهرا و علی الحسن و الحسین سیدی شباب اهل الجنة اللهم صل و سلم و زد و بارک علی ائمة المسلمین علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و الحسن بن علی و الخلف القائم المنتظر، صلواتک علیهم أجمعین. ساسة العباد و ارکان البلاد و ابواب الایمان و أمناء الرحمن و سلالة النبین و صفوة المرسلین و عترة خیرة رب العالمین.
اعوذ باللّه السمیع العلیم من الشیطان الرجیم. بسم اللّه الرحمن الرحیم.
«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِیدًا»[7] عِبادَالله اُوصیَکُم وَ نَفسیِ بِتَقوَی الله
سخنان حضرت علی (ع) در مورد دنیا
امیرالمؤمنین (ص) در یکی از خطبههای نهجالبلاغه[8] دعوت به تقوا و پارسایی میکند و از انسانها چنین سؤال میکند:«أَ فَرَءَيْتُم مَّا تحْرُثُونَ»[9]مردم آیا شما دنیا را با این خصوصیات مقدم بر آخرت میدانید؟ آیا دلبسته و اطمینان کرده به این دنیا هستید؟ آیا حریص بر این دنیا هستید؟ دنیا جای اطمینان و اعتماد نیست. این دنیا بدترین جا برای کسانی است که دنیا را متهم نکند، دنیا را دوست خود بگیرد و بر آن اعتماد کند. اگر نگاه به دنیا نگاه اتهامی باشد یک نگاه درستی است، اگر با این دنیا بهعنوان دوست برخوردار شود روزی این دوست او را به زمین خواهد برد. اگر انسان از دنیا بترسد و آن را متهم کند میتواند مواضع خود را حفظ کند.
بدانید شما دنیا را کنار میگذارید و ازاینجا سفر میکنید و پند بگیرید از کسانی که بهسوی قبرشان برده شدند.الآن بر مرکبی سوار نمیشوند، کسی را مهمان نمیکنند. در عالم برزخ دستشان از همه چیز کوتاه شده است. امام علی (ع) با بیانات زیبا مرگ و آن دنیا را برای ما تجسم میکند تا ما درس بگیریم و یادمان باشد که دنیا فانی و ناپایدار است.
هفته احسان و نیکوکاری
در پایان سال از 14 اسفند به مناسبت تأسیس کمیته امداد امام خمینی(ره)،هفته احسان و نیکوکاری است. احسان و نیکوکاری، توجه به ایتام مربوط به یک زمان و ایام مشخص نیست اما در ایام پایان سال نیازمندان به توجه بیشتری نیاز دارند. به قشرهایی که در معرض آسیب هستند باید توجه شود و سالانه کمکهای مالی از طریق ارگانها و سازمانهای مربوطه در اختیار این افراد قرار میگیرد. باید به امر عدالت و بهرهمندی همه افراد جامعه از امکانات اقتصادی، صنعتی و اجتماعی تأکید شود. عدالت باید در جامعه برقرار باشد. خوشبختانه در امر مسکن اقدامات لازم و بهینهای صورت گرفته است، افرادی که در جامعه از اوضاع مالی خوب برخوردار هستند باید روح انفاق و تعاون را در خود تقویت کنند و از فقیران و مستمندان جامعه دستگیری کنند. جامعه ما باید یک جامعه کمک کننده و اهل خیر باشد.
منابع طبیعی و درختکاری
دنیای امروز به سمت صنعتی شدن و آلودگی هوا پیش میرود. جامعه نیازمند سلامت روحی و روانی است، یکی از ارکان مهم جامعه فضای سبز باغها، کشاورزی درست و درختکاری در اماکن عمومی است. متأسفانه قوانین درست و مشخصی در مورد حفظ منابع طبیعی نداریم. باید دولت و مسئولان در این زمینه قوانین عمومی را اتخاذ کنند و مردم موظف به اجرایی کردن این قانونها برای حفظ منابع طبیعی هستند. فرهنگ حفظ و توسعهٔ منابع طبیعی باید در کشور نهادینه شود.
بیداری اسلامی و نهضتهای اسلامی
پیرامون این موضوع در خطبههای قبل مطالب مهمی را بیان کردم و باز بر اهمیت این موضوع تأکید میکنم.
آنچه امروزه در دنیا در حال اتفاق و شکلگیری است برای بسیاری از افراد قابل تصور نبوده است حتی برای ملت ایران که خود پیشگام انقلاب اسلامی بوده، تصور این اتفاقات دور از ذهن بوده است. بیداری اسلامی یک پدیده نورانی است اما این پدیده در معرض آسیبهایی همچون نفوذ آمریکا قرار دارد، آمریکا خود پرورشدهنده افراد ستمگری همچون مبارک، قذافی، بن علی بوده است اما با نقاب منافقانه در بیداری اسلامی مسلمانان نفوذ میکند و سعی دارد افسار را در دست بگیرند. پس همه مسلمانان باید هوشیار باشند تا از تفرقه مذهبی و دینی دور بمانند و با چنگ زدن به ریسمان الهی متفرق نشوند.
ملت ایران نباید اجازه دهد ارزشهای اسلامی و دینی در برابر نفوذ زیرکانهٔ دشمن تسلیم شود. ملت ما، اسلام، امام (ره)و راه رهبری (دامه ظله) را میخواهند.
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ، اللَّهُ الصَّمَدُ، لَمْ یلِدْ وَلَمْ یولَدْ، وَلَمْ یکنْ لَهُ کفُوًا أَحَدٌ، صَدَقَ اللّه العَلی العَظیم.»[10]