خطبه اول

اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم نحمده علی ما کان و نستعینه من رحمتنا علی ما یکون و نؤمن به و نتوکل علیه و نستغفره و نستهدیه و نعوذ به من شرور أنفسنا و سیئات أعمالنا و نصلی و نسلم علی سیدنا و نبینا العبد المؤید و الرسول المسدّد المصطفی الأمجد أبی القاسم محمد (ص) و علی آله الأطیبین الأطهرین سیّما بقیة الله فی الأرضین أعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ[1] عبادالله اوُصیکُم بِنَفسی بِتَقْوَی اللّه

همه شما برادران و خواهران بزرگوار و خودم را به پرهیزکاری و پارسائی و عمل به وظایف الهی و دوری از گناهان و معصیت‌ها سفارش و دعوت می‌کنم. امیدواریم خداوند به همه ما توفیق بندگی خالصانه خودش و سوگواری خالصانه أبا عبدالله الحسین (ع) کرامت بفرماید.

مضمون کلی سوره فجر

مبحث گذشته راجع به سوره مبارکه فجر بود و بیان شد که این سوره مبارکه در ابتدا با قسم‌هایی شروع می‌شود. دومین قسم در رابطه با دهه اول ذی الحجة و پایان این سوره مبارکه نیز اختصاص به وجود مقدس حضرت أبا عبدالله الحسین (ع) دارد. در آغاز این سوره مبارکه خداوند پنج قسم یادکرده است: قسم به سپیده‌دم، قسم به شب اول ماه

 ذی الحجة، قسم به زوج و فرد و قسم به شب وقتی‌که به پایان می‌رسد. عرض کردیم سی‌وچند قول در این و الشفع و الوتر است که حدوداً چهار یا پنج قول بیان شد. آخرین قسم وَاللَّیلِ إِذَا یسْرِ[2]می‌باشد که باز هم به یکی از قطعه‌های زمان که شب می‌باشد سوگند یاد شده است.

قسم به شب وقتی‌که به پایان می‌رسد. طبق این آیه شریفه هم شب و قطعه زمانی شب اهمیت دارد زیرا موقعیتی و زمانی برای آرامش انسان‌ها و همین‌طور عبادات بسیار خاص می‌باشد و هم پایان شب نویدبخش روز روشن و حرکت و تلاش می‌باشد.

همان‌طور که بیان شد یکی از بیشترین قسم‌های خداوند در قرآن به زمان و برهه‌های مختلف شبانه‌روز و زمان می‌باشد.

به دلیل اهمیت زمان باوجود منظم بودن این عالم و اینکه زندگی انسان وابسته به گردش شبانه‌روز و تنظیم بسیار جالب و مفید شبانه‌روز می‌باشد و دلایل دیگری که توضیح داده شد خداوند متعال قسم زیادی به زمان خورده است.

موضوع قسم‌های وارد در قرآن کریم

در این سوره مبارکه نیز از مجموع پنج قسم خداوند سه قسم آن به زمان‌برمی گردد. از مجموع ده‌ها قسمی که در قرآن کریم وارده شده است خداوند متعال گاهی به پدیده‌های تکوینی، گاهی به پدیده‌های تشریعی، گاهی به زمان، گاهی به مکان، گاهی به موجودات این عالم قسم یاد می‌کند. قسم همیشه دارای جوابی می‌باشد و معمولاً برای تأکید موضوعی بیان می‌شود.

تفاوت قسم در سوره فجر

در عمده سوره‌های قرآن جواب قسم در خود سوره وارد شده است اما در سوره مبارکه خداوند متعال پنج قسم یادکرده ولی جوابش به‌صراحت بیان‌نشده است. مفسرین معتقدند دو احتمال درنیاوردن جواب قسم در سوره مبارکه فجر وجود دارد:

1.       احتمال اول این است که جواب قسم همان مطالبی می‌باشد که بعداً در خود سوره وارد شده است زیرا در این سوره خداوند از اقوام عاد، ثمود و از فرعون یاد می‌کند، پس‌ازآن به خصوصیاتی درباره انسان اشاره می‌کند سپس به قیامت اشاره می‌کند و در پایان به نفس مطمئنه که به حضرت اباعبدالله الحسین (ع) تطبیق داده‌شده است.

2.      احتمال دوم این است که جواب قسم خدا به معنای حقانیت همه آنچه خداوند بیان می‌کند می‌باشد. خداوند به همه موجودات سوگند یاد می‌کند زیرا تمام فرمایشات خداوند امور حق و درست می‌باشد و اطلاق دارد. تمام آن چیزی که در قرآن کریم و در وحی آمده جواب قسم می‌باشند و بعید نیست که حذف جواب قسم اشاره به‌کل محتوای آن چیزی است که خداوند برای کل بشر عرضه کرده است.

دلیل قسم خوردن خداوند

گاهی به ذهن خطور می‌کند دلیل قسم خوردن خداوند به موجودات و اتفاقات طبیعی مانند شب، سپیده‌دم و... که چیزهای طبیعی در این عالم می‌باشند چیست؟ در پاسخ بیان می‌شود که همه این اتفاقات و موجودات طبیعی مهم می‌باشند ولی انسان‌ها به دلیل نداشتن چشم بصیرت و عدم درک عمیق در شناخت عالم خیلی ساده از کنارشان عبور می‌کنیم و الا انسان اهل عقل و درک و بصیرت در هر برگی از برگ‌های این عالم عظمت قدرت خداوند را مشاهده می‌کند. انسان وقتی به گوشه این عالم بنگرد، قدرت و عظمت و سلطنت بی‌پایان الهی را مشاهده می‌کند.

هَلْ فِی ذَلِک قَسَمٌ لِّذِی حِجْرٍ[3]آیا این‌ها قابل‌اند که خداوند به این‌ها قسم بخورد؟ برای اهل عقل و بینش قسم و سوگند و قداستی وجود دارد؟ بله زیرا خداوند برای تأکید روی مطلبی آن را به‌صورت سؤال مطرح می‌کند.

ارتباط شب و روز با جهان هستی

هر گوشه‌ای را که در عالم موردتوجه قرار می‌دهید دارای نظام به‌هم‌پیوسته‌ای می‌باشد که به عظمت بی‌نهایت خداوند متصل می‌باشد. گردش شب و روز و پیدایش شب و سپیده روزبه کره زمین، ماه، خورشید، منظومه شمسی، کهکشان راه شیری، کهکشان‌های بزرگ‌تر و درنهایت به یک نظام بی‌پایان خلقت متصل می‌باشد.

حال انسان‌ها دیدن این نظام عظیم کهکشان‌ها و ستارگان و حرکاتشان درک می‌کنند که خداوند حق دارد روی هر گوشه‌ای از جهان پهناور قسم بخورد. اگر این موجود در مسیر شناخت خدا و پی بردن به عظمت خلقت و عالم هستی باشد، همه این‌ها مقدس و دارای ارزش می‌باشند. البته اگر هم به این صورت نباشد اشکال از انسان‌ها می‌باشد زیرا که عالم آیات خدا می‌باشد و اگر با این دید بنگریم همه این‌ها دارای ارزش می‌باشند.

دلایل ارزش‌های مضاعف مخلوقات پروردگار

همه موجودات عالم ارزش‌دارند زیرا آیات خداوند می‌باشند و خداوند به هر قسمت از این عالم پهناور سوگند یادکرده است. زمان‌ها و مناسبت‌های خاصی که زمان عبادت و بندگی می‌باشد ارزش‌ها بالاتر می‌رود برای مثال شب‌هایی ویژه برای عبادت خداوند وجود دارد که دارای ارزش مضاعفی می‌باشند مانند شب‌های ذی‌الحجه. بر این اساس موجودات نیز به این منوال گاهی ارزش مضاعفی پیدا می‌کنند تا آنجایی که در سوره عادیات خداوند به اسب‌ها قسم‌خورده است. زیرا زمانی که در زیر پای رزمنده قرار می‌گیرد در مسیر جهاد درراه خدا و تثبیت قدرت حق و مبارزه با باطل قرار می‌گیرد ارزش مضاعفی پیدا می‌کند.

نقش مخلوقات عالم در کمال انسانی

 کمال و سعادت انسان وابسته به نعمت‌هاست و در بستر نعمت‌ها انسان به اوج کمال می‌رسد و با شناخت آن‌ها انسان به شناخت خدا نائل می‌شود.

جایگاه داستان در قرآن کریم

داستان در قرآن دارای جایگاه خاصی می‌باشد و بخش معظمی از قرآن به قصه‌های اقوام پیشین و انبیاء و أمم گذشته اختصاص پیداکرده است. گرچه قرآن کتب داستان نیست ولی قرآن به قصه توجه خاصی دارد و در هر قصه و قطعه تاریخی به آن نقاط برجسته و حوادثی که الهام‌بخش است و برای ما سودمند می‌باشد اشاره می‌کند.

گاهی اوقات در قرآن آیات متعدد پشت سر هم به‌صورت پیوسته به داستانی مشخص اشاره می‌کند برای مثال عمده داستان حضرت یوسف در سوره یوسف می‌باشد، اما گاهی در سوره‌ای داستان‌ها را خداوند داستان‌هایی را بازگو می‌فرمایند. برای مثال چند سوره در قرآن وجود دارد که به این صورت خداوند داستان‌های پیوسته تاریخی انبیاء را ذکر می‌کند که از نمونه آن‌ها می‌توان به سوره مبارکه شعرا، هود و اعراف اشاره کرد. خداوند متعال در این سوره‌ها به زاویه‌ای اشاره می‌کند و مطالبی که مربوط به اصل آن پیامبر می‌باشد به آن اشاره می‌کند. خداوند متعال معمولاً در این سوره‌ها داستان‌هایی را در کنار هم بیان می‌کند و به آن‌ها اشاره می‌کند.

داستان‌های سوره مبارکه فجر

در این سوره مبارکه خداوند به‌صورت خیلی کوتاه سه تابلو را خداوند ترسیم کرده و گذشته تاریخ را بیان می‌کند تا در آینه گذشته تشخیص حال و آینده آسان‌تر جلوه کند. در بخش دوم این سوره مبارکه سه داستان بیان‌شده است یکی داستان حضرت هود و قوم عاد، دیگری قوم ثمود آخرین داستان فرعون می‌باشد. در این سه داستان آیات و عبرت‌هایی است که در قرآن کریم تأکید زیادی روی آن‌ها دارد.

داستان فرعون داستان مفصلی است که در چندین سوره قرآن مطرح‌شده که عرض خواهیم کرد. نام حضرت موسی (ع) در قرآن کریم بیش از همه انبیاء ذکر شده و به داستان حضرت موسی و فرعون نیز بیش از تمامی داستان‌های دیگر در قرآن اشاره‌شده است. این داستان که از تولد حضرت موسی که آیه‌ای از آیات الهی بود تا مراحلی که حضرت موسی طی کرد و برخوردهایی که با فرعون داشت بخش مهمی از آیات قرآن کریم می‌باشد.

در مقابل داستان قوم عاد و ثمود به‌اندازه داستان فرعون در قرآن وجود ندارد و به‌اجمال اشاره‌ای به آن‌ها شده است.

داستان قوم عاد در قرآن

أَلَمْ تَرَ کیفَ فَعَلَ رَبُّک بِعَادٍ إِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ الَّتِی لَمْ یخْلَقْ مثل‌ها فِی الْبِلَادِ[4]ندیدید گذشته تاریخ را که خداوند چگونه با قوم عاد عمل کرد؟ قوم عاد که دارای باغ‌های آباد داشتند وزندگی که مانند آن در شهرها وجود نداشت.

این داستان به همین مقدار در سوره فجر بیان‌شده است ولی در هفت سوره دیگر نیز به قسمت‌هایی از این داستان پرداخته است. مرحوم علامه طباطبایی در ضمن سوره هود به بیان داستان قوم عاد پرداخته که به‌اجمال چند جمله از آن را بیان می‌کنیم زیرا طولانی‌ترین داستان مربوط به قوم عاد در سوره مبارکه هود می‌باشد که حدوداً پانزده آیه در سوره مبارکه هود مربوط به قوم عاد می‌باشد.

برهه زمانی زندگی قوم عاد

قوم عاد از نظر زمانی بافاصله چند قرن بعد از حضرت نوح بودند. زمانی که کشتی حضرت نوح برگشت و مستقر شدند، بشر از نو به زاد و ولد پرداخت و جمعیت بشری افزوده شد و پس از گذشت قرن‌ها پیامبری که خداوند به آن اشاره می‌کند حضرت هود می‌باشد.

عاقبت قوم عاد

قوم عاد مردمانی بودند که در سرزمین احقاف که نقطه‌ای در عمان امروزی به نام صحرای حضرموت یا نقطه‌ای در اطراف شام زندگی می‌کردند که احتمال دقیق‌تر عمان می‌باشد. این قوم نسل باقی‌مانده از زمان حضرت نوح بودند و طبق بیان تاریخ فوق‌العاده مردم پیشرفته و مرفهی بودند که به‌تدریج در گناه و مفاسد زیادی قرار گرفتند. طبق بیان تاریخ این قوم مبتلابه یک باد سهمگین و طوفان شدیدی شدند که هفت روز و هشت شب وزید و تمام زندگی و طومار هستی این قوم در هم کوبیده شد به‌گونه‌ای که آثاری از این‌ها باقی نماند.

وَإِلَی عَادٍ أَخَاهُمْ هُوداً قَالَ یا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَکم مِّنْ إِلَهٍ غَیرُهُ[5] مردمان این قوم بااینکه بقایای نسل موحدی بودند که بعد از طوفان نوح باقی‌مانده بود ولی آرام‌آرام در دام بت‌پرستی‌ها و پرستش خدایان غیر خداوند واحد قرارگرفته بودند و اولین سخن حضرت هود به این قوم پیشرفته و مرفه که در سرزمین آبادی زندگی می‌کردند و از امکانات پیشرفته‌ای برخوردار بودند و مبتلابه بت‌پرستی‌ها شده بودند یا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَکم مِّنْ إِلَهٍ غَیرُهُ بود.

اولین فریاد پیامبران خدا همیشه توحید، گران‌بهاترین حقیقت عالم می‌باشد. شناخت خدا و عبودیت خدا اساس کمال و سعادت انسان می‌باشد. قوم عاد در دام بت‌پرستی‌ها قرار گرفتند و حضرت هود به تبلیغ دین در میان آنان پرداخت ولی آنان پاسخ مثبتی ندادند و عمده آن‌ها جز عده اندکی در اثر آن طوفان از بین رفتند.

در جلسات بعدی به تفسیر بیشتر در این موضوع می‌پردازیم.

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِوَالْعَصْرِ إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ

خطبه دوم

اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله الذی هدانا لهذا و ما کنّا لنهتدی لولا عن هدانا الله ثم الصلاة و السلام علی سیدنا و نبینا و حبیب قلوبنا و طبیب نفوسنا شفیع ذنوبنا أبی القاسم محمد (ص) و علی أمیرالمؤمنین (ع) و علی الصدیقة الطاهرة فاطمة الزهراء (س) و علی الحسن (ع) و الحسین (ع) سیدی شباب أهل الجنة و علی ائمة المسلمین علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و الحسن بن علی و الخلف الهادی المهدی (عج) اللهم عجل فرجه و سهّل مخرجه و أوسع منهجه و أسلک بی مهجته و أنفذ أمره و اعمر اللهم به بلادک و أحی به عبادک

اللهم صلّ علی محمد و آل محمد

در آستانه ماه محرم و ایام سوگواری و عزاداری سالار شهیدان قرار داریم. پیشاپیش فرارسیدن ایام حزن آل محمد (ص) و ایام عزای اباعبدالله (ع) و عاشورا را تسلیت و تعزیت عرض می‌کنم.

جایگاه حادثه عاشورا در اسلام

عاشورا سرمایه بزرگی برای امت اسلام و شیعه می‌باشد همچنین مدرسه و مکتبی بود که در آن ‌همه درس‌های بزرگ الهی و معارف نورانی اسلام تجلی پیداکرده است. عشق و شور خدایی که در عاشورا طنین‌افکن شد پشتوانه ماندگاری اسلام و حیات معارف أهل بیت می‌باشد و در واقعه عاشورا صحنه‌ای پدید آمد که در تاریخ بی‌نظیر بود. حادثه‌ای مانند عاشورا باآن‌همه ظلم و ستم همراه باآن‌همه پاکی و عظمت ازنظر شکل ظاهری واقعاً بی‌سابقه بود. در حادثه‌ای این‌طور دشمنان ددمنشانه اقدام بکنند و تمام ملاک و موازین رحم و عاطفه را زیر پا بگذارند و به هیچ‌کس و هیچ‌چیزی رحم نکنند نهایت بغض و کینه‌ای بود که در جمعی مشاهده می‌شد.

در نقطه مقابل جمعیتی این‌قدر پاک، صبور، بردبار، شجاع، مقاوم بودند. واقعه عاشورا برابری دو سپاهی بود که این‌قدر باهم فاصله داشتند و هیچ نقطه اشتراکی بین آن‌ها نبود بلکه نقطه شگفت‌انگیز تاریخ عاشورا می‌باشد. جنگ‌های فراوانی چه قبل از اسلام و چه در صدر اسلام وجود داشت که حق و باطل رودرروی هم قرار گرفتند ولی واقعه عاشورا جلوه حق و باطلی بود که این‌قدر دو طرف خالص شدند؛ یک سپاه شیطانی خالص و هیچ اثری از ایمان در آن‌ها نباشد و یک سپاهی رحمانی خالص از تمام آلودگی‌ها به‌گونه‌ای که در سپاه کوچک سالار شهیدان افراد اندکی باقی ماندند که در آن‌ها هیچ ناخالصی وجود ندارد.

در واقعه عاشورا از طرفی نهایت بی‌رحمی و خشونت وزشتی و در طرفی نهایت پاکی و طهارت و شجاعت و بردباری این صحنه کم‌نظیر تاریخ را رقم زد. واقعه عاشورا یک داستان بزرگ الهی و نقشه آسمانی بود و بازیکنان این صحنه بزرگ انسان‌های بزرگی بودند که از طرف خداوند پرورش‌یافته بودند تا این‌گونه در میدانی جانبازی و ایثارگری کنند. در واقعه عاشورا گرچه به‌ظاهر سپاه حق شکست خورد اما درواقع بالاترین پیروزی‌های حق در طول تاریخ در عاشورا محقق شد با این نشان که بعد از قریب 1400 سال هنوز پرچم عاشورا در سرتاسر عالم به اهتزاز درآمده است و هیچ واقعه دیگری این عظمت و شکوه را تجربه نکرده است.

عاشورا ماندگارترین قطعه تاریخی است زیرا ارزش تاریخ به عمق اخلاص و ایمان انسان‌هایی است که در مقطعی نقشی در تاریخ بازی می‌کنند. امروزه پس از گذشت قریب 1400 سال هرروز و هرسال بر شکوه این تاریخ افزوده‌شده است و در 100 کشور دنیا این پرچم به اهتزاز درمی‌آید. باوجوداینکه بعد از حادثه عاشورا دست‌های فراوانی به کار گرفته شد تا عاشورا از بین برود تا حدی که در زمان متوکل عباسی به قبر نورانی اباعبدالله الحسین (ع) آب بستند و خواستند اثری از این قبر آسمانی باقی نماند. دستگاه بنی‌امیه و پیروانشان در طول تاریخ بارها در طول تاریخ عزای امام حسین (ع) را غدغن کردند، قبر او را خراب کردند، راه را بر زیارت کنندگان ایشان بستند و تمام آنچه در توان داشتند به کار گرفتند برای اینکه این داستان را خاموش کنند اما نشد، زیرا در واقعه عاشورا تمام شاخص‌های ایمانی و ارزش‌های متعالی اخلاقی و عرفانی و معنوی در عاشورا تجلی پیداکرده است.

توحید، امامت، رسالت، اخلاق، شجاعت، سخاوت، ایثار، عبادت، نماز و همه ارزش‌های اسلام در این قطعه کوتاه تاریخی تجلی پیداکرده است و این برکت تاریخ می‌باشد. عاشورا یک روز اتفاق افتاد اما این‌یک روز این‌قدر جلوه‌گاه بزرگ الهی شد و مردان پاک و انسان‌های منزه در آن حضور پیدا کردند که خدا همراه این تاریخ شد و دست خدا با عاشورا بود.

حضرت زینب (س) قهرمان عاشورا

حضرت زینب کبری سلام‌الله‌علیها قهرمان بزرگ عاشورا و زن بزرگ اسلام کسی بود که در روزهای بعد از واقعه و قصه جان‌گداز عاشورا عظمت این قصه و بقای این داستان و حفظ این آرمان‌های بزرگ عاشورا را پیش‌بینی کردند. حضرت زینب کبری زنی مظلوم و دست‌بسته فرمود فَکدْ کیْدَک وَ اسْعَ سَعْیَک وَ نَاصِبْ جُهْدَک فَوَ اللَّهِ لَا تَمْحُو ذِکرَنَا وَ لَا تُمِیتُ وَحْیَنَا[6]هرچه می‌توانی انجام بده، مردان ما را بکش، ما را به اسارت ببر، در شهر خودمان و یادگار حضرت علی (ع) ما را از این کوچه به آن کوچه به اسارت ببر، شلاق و زنجیر بر ما بیفکن و بزن اما به خدا قسم نام و یاد این بچه‌های مظلوم و پابرهنه، اسیران عاشورا، اجساد به خون خفته و یاد عاشورا می‌ماند. به خدا قسم که نام خاندان ما در تاریخ باقی خواهد ماند و این داستان بزرگ آسمانی می‌ماند.

پیروزی انقلاب اسلامی با الگو گیری از مکتب عاشورا

ملت ایران در پرتو عاشورا و محرم و صفر انقلاب اسلامی ایجاد کرد به جهت اینکه به شهدای ما در پرتو عاشورا این انقلاب بزرگ را ایجاد کرده و نظام مقدس اسلامی را حفظ کردند. ملت ایران پیشگام احیای عاشورا بوده و در آینده نیز باید باشد و باید سال‌به‌سال بر عظمت و شکوه روز عاشورا افزوده بشود و از خرافات و پیرایه‌ها پاک شود.

مردم ایران در هر صحنه‌ای وارد شدند به بهترین وجه خودشان را در آنجا نشان دادند و بسیار خوب است در شامگاه اول محرم که پرچم عزای امام حسین به پا داشته می‌شود نکاتی رعایت شود که از عاشورا الهام می‌گیرد:

1.       شور و شوق و حماسه عاشورا باید حفظ شود.

2.      عاشورا باید همراه با نشان دادن مظلومیت و مقاومت و ایثار و شجاعت باشد. این مرز بسیار حساسی است که در مداحی‌ها و سخنرانی‌ها و عزاداری‌های ما باید متجلی بشود. مظلومیت در اوج همراه با شجاعت در اوج باید اما اگر طوری عاشورا را تجلی دهیم که به سرحد ذلت برسد این از ساحت عاشورا دور می‌باشد. باید مظلومیت را چنان به اذهان به تصویر بکشیم که در متن مظلومیت بالاترین عزت‌ها تجلی پیدا کند. اشعار، مداحی‌ها، سخنرانی‌ها و احیای نام اباعبدالله الحسین (ع) باید با این دو معیار باشد. عزت الهی که در متن مظلومیت تجلی کرد و همراه با مقاومت و ایثار و شجاعت بود.

سخنی با صاحبان حسینیه‌ها

متصدیان و متکفلان عزاداری در حسینیه‌ها باید عزاداری‌های خودشان را با آرمان‌های عاشورا هماهنگ کنند و در حسینیه سالار شهیدان باید نماز، احکام، اخلاق و معارف الهی ترویج بشود و جایگاه عزای امام حسین (ع) باید ارزش‌های انقلاب اسلامی و یاد و نام شهیدان سرافرازمان و امام بزرگوارمان که عاشورا را در این عصر زنده کرد باید زنده باشد.

در آخر از تمام کسانی که به این دستگاه باعظمت خدمت می‌کنند تقاضا می‌شود درس‌های اخلاقی، درس‌های اعتقادی، درس‌های معنوی و توجه به شهدا و مشکلات امروز در شهر باید در مشکلات ما تجلی پیدا کند. در خصوص اطعام‌ها نیز توجه کنید از اسراف خودداری شود و توزیع عادلانه صورت گیرد.

ابعاد عاشورای حسینی

رسیدگی به محرومان، توجه به مشکلات اجتماعی، حل مشکلات جامعه، تقویت بنیه کشور در قبال زورگویان و ظالمان و ستمگرانی که امروز در دنیا مشغول ظلم و ستم هستند و احساس همدردی با مظلومان عالم و برادران و خواهران عزیزمان در غزه و فلسطین و سایر نقاط عالم که اگر به این مسائل توجه شود این عاشورا تبدیل به عاشورای حسینی می‌شود.

امربه‌معروف و نهی از منکر

به مناسبت عاشورا هفته اول محرم تا روز عاشورا با عنوان احیای امربه‌معروف و نهی از منکر هست و تقارن و همزمانی این دهه با این ایام به این دلیل می‌باشد که روح عاشورا طبق فرمایش خود امام حسین (ع) قیام برای امربه‌معروف و نهی از منکر است. برخاستن برای زنده سازی ارزش‌ها و موازین اسلامی و توجه امربه‌معروف و نهی از منکر باید در عزاداری‌های ما و در زندگی ما بیش از گذشته بشود و موردعنایت قرار بگیرد.

بسیاری از مسائل وجود دارد که اگر از ابتدا تذکر داده بشود و همه مراقبت و توجه بکنیم دامنه‌اش وسعت پیدا نمی‌کند و از ابتدا همگی باید در مسائل مختلف همت داشته باشیم و تلاش کنیم محیطی سالم و انسانی به وجود آوریم.

سالروز تأسیس نهضت سوادآموزی

از تمام کسانی که برای توسعه آموزش و سواد در طول این 30 سال تلاش زیادی انجام دادند تشکر می‌کنیم. نهضت سوادآموزی از سال 58 بافرمان امام خمینی (ره) نهضت سوادآموزی پایه‌ریزی شد و یکی از کارهای موفق کشور می‌باشد. در این سال‌ها تلاش زیادی درزمینهٔ رفع و کم کردن بی‌سوادی در جامعه صورت گرفته است و بحمدالله آمار و ارقام نشان‌دهنده توفیقات خوبی است و یکی از قلمروهای بسیار موفق می‌باشد. علی‌رغم اینکه در این 30 سال جمعیت کشور از دو برابر هم عبور کرده اما ضریب بی‌سوادی در کشور کاهش پیداکرده است.

بنابراین غیرازاینکه سطح عمقی و معلومات و قلمرو رشته‌ها و تحصیلات سطوح عالیه در کشور بسیار پیشرفت پیداکرده و هنوز هم این استعداد و توان برای افزایش آن وجود دارد، درزمینهٔ حداقل سواد هم گام‌های بلندی برداشته‌شده و جای تقدیر و تشکر دارد.

امروزه در کشور کمتر از 2000 نفر بی‌سواد تا سنین 50 سال وجود دارد و این عدد باید باهمت مردم و خانواده‌ها باید به حداقل برسد یا از بین برود. در سنین بالای 6 سال نیز حدود 96 درصد باسواد داریم و این رقم قابل‌قبول و بسیار خوبی می‌باشد که حاکی از تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌های ارزنده تمام کسانی است که در این زمینه فعالیت داشتند و همت خود مردم می‌باشد. اما امیدواریم بر اساس برنامه‌ریزی‌هایی که در شورای آموزش‌وپرورش انجام‌شده و تلاش‌هایی که دارد انجام می‌گیرد با شتاب بیشتری به سمت کاهش بی‌سوادی حرکت کنیم.

اسلام دین علم و دانش است و سربلندی امروزمان در دنیا به این دلیل می‌باشد که علم و دانش در تمامی سطوح تقویت بشود.

دعا

نسئلک اللهم و ندعوک باسمک العظیم الأعظم الأعز الأجل الأکرم یا اللهبرای استجابت دعا و شفای مریضان و رفع مشکلات مسلمانان و مردم عزیزمان و نزول باران رحمت خداوند و برآورده شدن حاجات پنج مرتبه آیه شریفه أمن یجیب المضطر اذا دعاه و یکشف السوء را تلاوت می‌کنیم

 اللهم ارزقنا توفیق الطاعة و بعد المعصیة و صدق النیة و عرفان الحرمة اللهم انصر الاسلام و أهله و انصر الکفر و أهله خدایا دل‌های ما را به انوار معرفت و محبت خود و اولیای خودت روشن بفرما؛ ما را از سوگواران و عزاداران راستین سالار شهیدان مقرر بفرما؛ ما را از پیروان عاشورای حسین قرار بده؛ ما را به اقامه عزای واقعی امام حسین (ع) موفق بدار؛ عزاداری‌ها و عرض ادب‌ها و اخلاص‌های ما را پیشاپیش از تو می‌خواهیم تا در بارگاه خودت قبول بفرمایی؛ خدایا مریضان ما و مریضان موردنظر و جانبازان عزیزمان را شفا عنایت بفرما؛ گرفتاری گرفتاران را مرتفع بفرما؛ باران رحمت و برکات خودت را بر ما نازل بفرما؛ اموات و درگذشتگان مؤمنین و مؤمنات و درگذشتگان این جمع را غریق بحار رحمتت بفرما؛ ارواح تابناک شهیدان و روح بلند امام را با سالار شهدا محشور بفرما؛ همه خدمتگزاران به اسلام و خدمتگزاران به این ملت بزرگ و مقام معظم رهبری توفیق و عنایات بیکران خودت نازل بفرما؛ خدایا ما را ادامه‌دهنده راه شهیدان و راه انقلاب اسلامی قرار بده؛خدایا سلام‌های خالصانه ما را در این روز عزیز به محضر آقا و مولایمان حضرت ولی‌عصر ارواحنا فداه ابلاغ بفرما؛ قلب نورانی ایشان را از ما راضی و خوشنود بدار؛ ما را از سربازان آن حضرت و زمینه‌سازان ظهور آن حضرت مقرر بفرما؛ در فرج آن حضرت تعجیل بفرما.

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ یلِدْ وَلَمْ یولَدْ وَلَمْ یکن لَّهُ کفُوًا أَحَدٌ[7]

خطبه اول

بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله الذی هدانا لهذا و ما کنّا لنهتدی لولا عن هدانا الله ثم الصلاة و السلام علی سیدنا و نبینا و العبد المؤید و الرسول المسدّد المصطفی الأمجد أبی القاسم محمد (ص) و علی آله الأطیبین الأطهرین سیّما بقیةالله فی الأرضین اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ[1] عبادالله اوُصیکُم بِنَفسی بِتَقْوَی اللّه فملازمة أمرِهِ وَ مُجانِبَة نَهیِک تَجَهَّزُوا عباد اللَّهُ فَقَدْ نُودِی فِیکمْ بِالرَّحِیلِ[2]وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیرَ الزَّادِ التَّقْوَی[3]

همه شما برادران و خواهران نمازگزار و خودم را به پرهیزکاری و پارسائی، عمل به فضائل الهی، دوری از گناهان و آلودگی‌ها و ذکر و شکر خداوند در همه ابعاد سفارش و دعوت می‌کنم. امیدواریم خداوند به همه ما توفیق بندگی خالصانه خودش و سوگواری حادثه‌های حضرت ابا عبدالله الحسین سلام الله علیه عنایت بفرماید.

مضمون کلی سوره فجر

این سوره مبارکه تعلق خاصی با سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) دارد و به نحوی سوره عاشورا می‌باشد؛ بدین دلیل که اولاً کلمه فجر در ابتدای سوره بنا به بعضی از احتمالات به فجر عاشورا تطبیق داده شده و ثانیاً بنا به بعضی از احتمالات بیان عطش به دهه اول عاشورا قلمداد شده است. طبق تعبیراتی که ذکر شد ابتدای سوره فجر با عاشورا و حضرت اباعبدالله الحسین ائتلاف دارد و انتهای سوره نیز طبق روایات وارده مصداق بارز یا أَیتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ[4] وجود مبارک سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) می‌باشد.

قصص سوره فجر

خداوند تبارک‌وتعالی 5 سوگند را در آغاز این سوره قرار داده‌اند و بر اهمیت آن‌ها تأکید زیادی کرده‌اند و به چند قصه تاریخی از قصص انبیاء و به سه داستان از داستان انبیاء اشاره‌شده است که در این مبحث به داستان قوم عاد پرداخته می‌شود.

داستان قوم عاد و حضرت هود

اولین داستان مربوط به قوم عاد و برخورد حضرت هود با آن‌هاست. طبق بیان تاریخ دو قوم عاد وجود داشتند که در قرآن به عاد اولی و قوم عاد اول ذکرشده‌اند که قومی بعد از حضرت نوح می‌باشند. بعد از نجات قوم نوح نسل بشر گسترش مجدد پیداکرده و از سام فرزند حضرت نوح بعد از دو یا سه واسطه قوم عاد به وجود آمده‌اند. بنابراین بافاصله خیلی نزدیک بعد از طوفان نوح قوم عاد شکل گرفتند و بنابر قول مشهور وطن این قوم نقطه‌ای است که امروزه به نام عمان نامیده می‌شود.

قوم عاد اولی قومی بودند که از فرهنگ و تمدن پیشرفته‌ای برخوردار بوده و دارای مردمانی سالم و تنومند و از لحاظ امکانات اقتصادی نیز مردمان قوی و پیشرفته‌ای داشتند. این قوم نیز همانند سایر اقوام گذشته در معرض امتحانات الهی قرارگرفته و مع‌الأسف گسترش فساد و لغزش‌ها موجب نزول عذاب الهی شده و بادی سهمگین و طوفان شن سختی نازل‌شده و طومار این قوم به‌طورکلی برچیده شد. طبق بیان قرآن پس از گذشت چند روز پس از آمدن طوفان تمام این مردم با همه تنومندی و توانایی و امکانات فراوانی که در اختیار داشتند چنان از بین رفتند که حتی اثری از آن‌ها باقی نماند.

داستان این قوم که در چند سوره از قرآن ازجمله آیات 50 به بعد سوره هود به آن می‌پردازد برای عبرت گرفتن بشریت و شناخت قوانین الهی حاکم بر زندگی بشر می‌باشد. در ادامه چند آیه از فرمایشات حضرت هود با این قوم را برمی‌شماریم:

وَإِلَی عَادٍ أَخَاهُمْ هُوداً قَالَ یا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَکم مِّنْ إِلَهٍ غَیرُهُ[5] محور دعوت همه انبیاء بحث توحید و عبودیت خداست که در سوره‌های شعرا، اعراف و بعضی سور مبارکه که جمعی از انبیاء را برمی‌شمارد به آن اشاره‌شده است. اعْبُدُواْ اللّهَ خدا را بپرستید مبادا در دام بت‌ها قرار بگیرید، مبادا هوا و هوس‌ها و بت‌ها را معبود خویش قرار دهید زیرا در این جهان جز خدا و قدرت لایزالش چیز دیگری حاکم نمی‌باشد.

یا قَوْمِ لا أَسْأَلُکمْ عَلَیهِ أَجْرًا إِنْ أَجْرِی إِلاَّ عَلَی الَّذِی فَطَرَنِی[6]حضرت هود در این آیه شریفه خطاب به قومشان می‌فرمایند که من از شما چیزی نمی‌خواهم و پاداش من به دست خدا می‌باشد.

وَیا قَوْمِ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّکمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَیهِ یرْسِلِ السَّمَاء عَلَیکم مِّدْرَارًا وَیزِدْکمْ قُوَّةً إِلَی قُوَّتِکمْ وَلاَ تَتَوَلَّوْاْ مُجْرِمِینَ[7]حضرت هود در این آیه شریفه قوم خود را به استغفار خداوند امر می‌فرمایند و به‌سوی پروردگار دعوت می‌فرمایند زیرا قومشان در دام بت‌ها قرارگرفته بودند. حضرت آن‌ها را از این عمل بازمی‌دارند. حضرت خطاب به قومشان می‌فرمایند بندگی خدا وزندگی سالم علاوه بر تأثیر بسزایی که در زندگی پس از مرگ دارد در زندگی دنیایی نیز موجب نزول رحمت و برکت جمله نزول باران، گشایش درهای آسمان و افزایش نیرو و توانشان می‌شود و آبادانی دنیا و آخرتشان را در پی دارد.

عکس این قضیه رویگردانی از ارزش‌های دینی موجب تباهی دنیا و آخرت انسان می‌شود مانند مردم کوفه زمانی که امام حسین (ع) برای مردم مدینه و بنی‌هاشم نامه نوشتند و فرمودند هرکس به ما ملحق شود به درجه عالیه شهادت خواهد رسید ولی کسانی هم که امام عصرشان را تنها بگذارند لم یبْلُغ الفتحَ[8] و پیروزی برایشان نخواهد رسید. حضرت زینب (س) نیز خطاب به مردم مدینه فرمودند آینه وحشتناکی را برایتان پیش بینی می‌کنم و همین‌طور هم شد. خلفای بنی مروان، بنی‌عباس، حجاج‌ها آمده و ظلم و ستم بسیاری را بر سر مردمان عهدشکنی که همراه حجت زمان خود حرکت نکردند فروریختند زیرا این قانون خداست.

جواب قوم عاد در مقابل حضرت هود

قوم عاد در مقابل حضرت هود که فرستاده خدا و پیک نجاتشان عرضه داشتند یا هُودُ مَا جِئْتَنَا بِبَینَةٍ وَمَا نَحْنُ بِتَارِکی آلِهَتِنَا[9] تو برای ما حجت نیاوردی و ما خدایان و بت‌های خویش را رها نمی‌کنیم و به تو ایمان نمی‌آوریم. حضرت نیز در مقابل دریافت پیامشان فرمود خدایا من تو را شاهد می‌گیرم که من از بت‌هایشان و پرستش‌های شیطانی آن‌ها بری هستم فَکیدُونِی جَمِیعًا ثُمَّ لاَ تُنظِرُونِ[10] آماده هر مکر و کید شما هستم و هر بلائی را از طرف شما پذیرا می‌باشم زیرا من درراه خدا ایستادگی می‌کنم و از این راه ‌دست برنخواهم داشت.

پاسخ حضرت هود در مقابل عکس العمل قوم عاد

حضرت در مقابل عکس العمل قوم عاد می‌فرمایند: إِنِّی تَوَکلْتُ عَلَی اللّهِ رَبِّی وَرَبِّکم مَّا مِن دَآبَّةٍ إِلاَّ هُوَ آخِذٌ بِنَاصِیتِهَا إِنَّ رَبِّی عَلَی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ[11] من در مواجهه با لجاجت شما بر پروردگار خود تکیه کرده‌ام و در این راه استقامت می‌ورزم. ناصیه و موهای جلوی سر همه افراد در دست خداوند می‌باشد، آسمان و زمین در قبضه خداوند است و شما در برابر خدا لجاجت می‌کنید. سرنوشت همه اقوام و ملت‌ها در دست خداوند می‌باشد و هیچ‌چیزی خارج از اراده بزرگ الهی نیست. سخن من پاکی و سلامت زندگی می‌باشد ولی شما به این سخن تن نمی‌دهید و من به وظیفه و رسالت خود عمل کرده‌ام و اگر خداوند یاری کند تمام شما نابود خواهید شد.

یسْتَخْلِفُ رَبِّی قَوْمًا غَیرَکمْ وَلاَ تَضُرُّونَهُ شَیئًا إِنَّ رَبِّی عَلَی کلِّ شَیءٍ حَفِیظٌ[12] شما هرچقدر دستورات خدا را زیر پا بگذارید زیانی متوجه خدا نمی‌شود و در حقیقت همانند خنجر زدن به خودتان می‌باشد، زیرا دیر یا زود عذاب خدا نازل می‌شود و انسان‌های تبهکار و ستمکار بر شما چیره می‌شوند.

سرنوشت قوم عاد به فرموده قرآن

وَلَمَّا جَاء أَمْرُنَا نَجَّینَا هُودًا[13]خداوند در این آیه مبارکه می‌فرماید ما آن بادها را فرستادیم و طومار آن‌ها را برچیدیم ولی هود و پیروان مؤمن او را نجات دادیم

وَتِلْک عَادٌ جَحَدُواْ بِآیاتِ رَبِّهِمْ وَعَصَوْاْ رُسُلَهُ وَاتَّبَعُواْ أَمْرَ کلِّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ وَأُتْبِعُواْ فِی هَذِهِ الدُّنْیا لَعْنَةً وَیوْمَ الْقِیامَةِ أَلا إِنَّ عَادًا کفَرُواْ رَبَّهُمْ أَلاَ بُعْدًا لِّعَادٍ قَوْمِ هُودٍ[14]سرنوشت قومی که به آیات پروردگار کفر ورزیدند و پیامبران الهی را معصیت کردند و به دنبال جباران و شیطان‌ها حرکت کردند و لعنت خدا را بر خود خریدند. تمام قومی که در برابر حضرت هود قرار گرفتند مورد عذاب و نفرین خداوند قرار گرفتند.

أَلَمْ تَرَ کیفَ فَعَلَ رَبُّک بِعَادٍ[15]خداوند در این آیه شریفه می‌فرماید آیا نمی‌بینی که خداوند چگونه طومار مردم قوی و پیشرفته قوم عاد را در هم پیچید به‌طوری‌که بعد از هفت روز و هشت شب آثاری از حیات در آن سرزمین دیده نمی‌شد.

همان‌طور که زندگی دنیایی همانند کاخ بلورین و شیشه‌ای بسیار آسیب‌پذیر و فناپذیر است، افراد نیز آسیب‌پذیر می‌باشد و همه‌چیز در دست خداوند است.

إِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ[16] خداوند در این آیه شریفه به نابود شدن قوم عاد اشاره می‌کند الَّتِی لَمْ یخْلَقْ مثل‌ها فِی الْبِلَادِ[17] که مردمان بسیار پیشرفته‌ای بودند ولی خداوند طومار آن‌ها را در هم پیچید و اشاره به قانون خداوند است.

عاقبت خیانت به امام حسین (ع)

همان‌طور که می‌دانید قضیه عاشورا نیز انسان‌های ترسو و خائنی که از همراهی جبهه حق روی‌گردان شدند هرگز در دنیا و آخرت به سعادت و پیروزی نرسیدند. چه انسان‌هایی که به خاطر دنیا از همراهی با جبهه حق روی باز زدند و چه انسان‌های ترسوئی که به خاطر ترس در خانه‌هایشان مخفی شدند و امام خود را تنها گذاشتند.

حضرت زینب (س) پیام‌آور عاشورا

اولین روضه‌های جان‌سوز را زینب کبری (س)، فاطمه صغری (س)، أم کلثوم (س) و امام سجاد (ع) و قافله باقی‌مانده کربلا خواندند. حضرت زینب (س) پس از قصه عاشورا و بعد از به شهادت رسیدن اباعبدالله الحسین (ع) بار امانت سنگینی به دوش گرفت که بر دوش مردان عالم سنگینی می‌کرد و از پادرمی آورد و وظیفه سنگین مدیریت بحران یک قافله شکست‌خورده را بر دوش می‌کشید، البته وظیفه بزرگی بود ولی برای حضرت زینب کوچک بود. وظیفه بزرگ حضرت زینب این بود که نه‌تنها باید پیام‌های عاشورا را از دل این حادثه عظیم بیرون آورده و به دربار عبیدالله و یزید منتقل کند بلکه این پیام آسمانی را به شهرها و روستاها و مناطق آن زمان نشر دهد تا این پیام در سینه تاریخ ثبت بشود و درگذر زمان تازگی خود را از دست ندهد.

فرازهایی از خطبه حضرت زینب (س) در کوفه

حضرت زینب در کوفه فرمودند: سپاس خدای را و درود بر جدم محمد (ص) و خاندان پاک و برگزیده او؛ این همان سخنان کوبنده حضرت زینب است که گوئی مردم از زبان پدر او این خطبه‌های آن‌چنانی را می‌شنوند. ای مردم کوفه، ای اهل فریب و ناجوانمردی آیا برای ما گریه می‌کنید؟ خدا کند که هیچ‌وقت اشکتان نخشکد و ناله‌هایتان خاموش نگردد! مثل شما مثل آن زنی است که رشته‌هایی را بافت و سپس از هم باز می‌کرد؛ شما نیز به پیامبر ایمان آوردید، ریسمان ایمان را محکم کردید، اما با این گناه خودتان و پشت کردن به حجت خدا تمام آن سرمایه را از دست دادید.

آن عهدها و فداکاری‌های گذشته شما با فساد امروزتان از بین رفت. به‌راستی‌که در میان شما جز خودستائی و فساد و کینه و چرب‌زبانی با دشمنان خدا خصلتی نیست. شما مانند گیاهی هستید که در منجلاب روییده و بدبو می‌باشد. آیا گریه می‌کنید و صدای خود را به ناله بلند می‌کنید؟ آری؛ بسیار گریه کنید و کم بخندید همانا شما لکه عار و ننگ این روزگار را به دامن خود پروراندید که با هیچ آبی این لکه را نمی‌توانید بشورید.

چگونه خون فرزند پیامبر و سرور جوانان اهل بهشت را ریختید؟ چگونه می‌شود این لکه ننگ را پاک کرد؟ شما کسی را کشتید که پناهگاه خوبان و منزلگاه مسافران حق و راهنمای شما بود. به‌آسانی خون حجت خدا را ریختید. بدانید و آگاه باشید که عملی زشت انجام دادید و وبالی بزرگ برای خود خریدید. با این کار ننگ خودتان از رحمت خدای دور افتادید. دست شما از رحمت خدا کوتاه شد همانا که خشم خدا را برای خود خریدید.

وای بر شما ای اهل کوفه، آیا می‌دانید که چگونه قلب رسول خدا را شکافتید. شما با این عمل زشتتان قلب پیامبر خدا را شکستید، و دشمنان خدا را به جان مردان خدا انداختید. کاری کردید که از کوه‌ها بزرگ‌تر و از آسمان‌ها بالاتر بود؛ آیا جای تعجب و شگفتی دارد اگر از آسمان خون ببارد. هرگز! بدانید که خواری دنیا و آخرت را برای خود خریدید.

سخنان امام سجاد (ص) خطاب به مردم کوفه

شما با چه چشمی می‌خواهید روز قیامت به پیامبر خدا نگاه کنید؟ اگر پیامبر خدا توصیه کرده بود به فرزندان من ظلم کنید بالاتر از این می‌شد؟

لحظه وداع اسرا با شهدای کربلا

اسرای کربلا در طول مسیر دائماً صحنه‌هایی از حادثه روز عاشورا را به خاطر می‌آورند. گویا لحظه آخر حرکت از کربلا را به خاطر می‌آورند یک‌بار دیگر از قتلگاه گذشتند و برای خداحافظی ایستادند اما با جنازه‌هایی که سر در بدن نداشتند، قلب‌های پاره‌پاره شده، بدن‌های تکه‌تکه شده و جسد مطهر اباعبدالله الحسین (ع) که پیدا کردند برای خداحافظی سر در بدن نداشت. خم شد و لب‌های مبارک را بر رگ‌های بریده سالار شهدا گذاشت و بوسید.

لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللَّهِ الْعَلِی الْعَظیمِ وَسَیعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَی مُنقَلَبٍ ینقَلِبُونَ[18]

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ إِنَّا أَعْطَینَاک الْکوْثَرَ فَصَلِّ لِرَبِّک وَانْحَرْ ِنَّ شَانِئَک هُوَ الْأَبْتَرُ[19]

خطبه دوم

اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم نحمده علی ما کان و نستعینه من أمرنا علی ما یکون و نؤمن به و نتوکل علیه و نستغفره و نستهدیه و نعوذ به من شرور أنفسنا و سیئات أعمالنا و نصلی و نسلم علی سیدنا و نبینا أبی القاسم محمد (ص) و علی علی أمیرالمؤمنین (ص) و علی الصدیقة الطاهرة (س) و علی الحسن (ص) و الحسین (ع) سیدی شباب أهل الجنة و علی أئمة المسلمین علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و الحسن بن علی و الخلف الهادی المهدی ساسة العباد و أرکان العباد و أبواب الایمان و أمناء الرحمن و سلالة النبیین و صفوة المرسلین و عترة خیرة رب العالمین صلواتک علیهم أجمعین اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَکونُواْ مَعَ الصَّادِقِینَ[20]

عِبَادَ الله اوصیکُم و نَفسی بِتَقْوَی اللّهبار دیگر همه شما برادران و خواهران نمازگزار و خودم را به پارسائی و پرهیزکاری، یاد خداوند در همه احوال و شکر و سپاس او در همه حالات توصیه و سفارش می‌کنم. امیدواریم خداوند سوگواری‌ها و عزاداری‌های ما را در بارگاه خود قبول بفرماید و همه ما را از بندگان شایسته و وابسته خویش مقرر بفرماید.

ایام سوگواری سالار شهیدان و بخصوص روز شهادت پیام‌آور بزرگ عاشورا امام سجاد سلام‌الله‌علیه را تسلیت و تعزیت  عرض می نمائی‌ام.

نکات بارز مراسم‌های عزاداری عاشورا

نکته اول که به آن اشاره می‌کنیم این است که امسال شاهد اهتمام به برپایی نماز جماعت صبح، ظهر و شام عاشورا از طرف هیئات عزاداری، زنان و مردان و جوانان بودیم که در نقاط مختلف با بلند شدن صدای اذان شاهد برپایی نماز جماعت بودیم. این تابلوی پرافتخاری برای تمام حسینیه‌ها و مراکز برپایی نماز است که نماز را قدر دانستند و ارزش نماز را که همانا روح عاشورا و اساس پیام عاشوراست حفظ کردند. صیانت از نماز و جماعت و اهتمام به‌وقت نماز جماعت سنت خوبی است که بحمدالله در این سال‌ها نهادینه‌شده و در بعضی نقاط که کمتر سابقه داشتند هم در نوبت صبح، ظهر و شام شاهد برگزاری پرشکوه نماز جماعت در روز عاشورا بودیم.

نکته دوم نظم و انتظام روبه‌جلو و فزاینده حسینیه ها و هیئات و عزاداری‌ها می‌باشد که در این زمینه گام‌هایی به جلو برداشته‌شده و جای تقدیر و تشکر می‌باشد. باید تلاش کنیم نظمی که حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) در روز عاشورا در سپاه خودشان حاکم کردند در همه زندگی متجلی کنیم.

نکته سوم توجه به انتقاد پیام عاشورا و بودن سخنرانی‌ها می‌باشد که در سال‌های اخیر آغاز و در سال جاری شاهد سخنرانی‌های مناسب روحانیان در کنار شور و شوق در قالب مداحی‌ها و سینه‌زنی‌ها و عرض ارادت‌ها برای تحلیل و انتقال پیام عاشورا و تبیین حقایق دین در این فرصت گران‌بهای عاشورا و عزاداری‌هاست.

نکته چهارم درزمینهٔ اطعام‌هاست که از قبل آن محرومان و مستمندان بهره‌مند بشوند که اقدامات خوبی در این زمینه انجام‌شده است.

آسیب‌شناسی عزاداری روز عاشورا

اولین نکته اشاره به حسینیه‌هایی است که وقت نماز هنوز آمادگی روحی و معنوی را پیدا نکرده‌اند که وقت نماز همه برنامه‌ها را تعطیل کرده و به تأسی به سالار شهدا اقامه نماز برپا کنند و انتظار می‌رود دوستان خودشان به حل این مشکل بپردازند.

دومین نکته درزمینهٔ کشتارها و بهداشت عزاداری می‌باشد که بهداشت کشتار و قربانی کردن و مسائل دیگری که مربوط به بهداشت می‌باشد هنوز دارای ضعف‌هایی است. جوانان مخصوصاً افراد تحصیل‌کرده زمانی که در عزاداری‌ها شرکت می‌کنند باید پاکی را در حسینیه‌ها مجسم ببینند.

سومین نکته درزمینهٔ انتقال پیام عاشوراست که هنوز دارای کاستی‌ها و ضعف‌هایی می‌باشد. حادثه عاشورا دارای نکات بسیاری می‌باشد که درزمینهٔ مسائل روز نیز کاربرد فراوانی دارد. می‌توان در شب‌های عزاداری هر شب برای انتقال فرهنگ عاشورا تلاش شود. فرهنگ نظم و انضباط، فرهنگ ایثار، فرهنگ توحید، فرهنگ نماز، فرهنگ عبادت، فرهنگ پاکی و سایر پیام‌های عاشورا باید در متن حسینیه‌ها پیاده شود حتی از درودیوار حسینیه‌ها نیز می‌توان درزمینهٔ انتقال فرهنگ عاشورا استفاده کرد که باید به آن توجه شود.

چهارمین نکته که خطاب به مداحان گرامی می‌باشد بعضی موسیقی و آهنگ‌های نامتناسب با عزاداری مشاهده می‌شود که در شأن و زیبنده این مراسم باشکوه و عرفانی و معنوی و حماسی نیست که با آوازها و موسیقی‌های نامناسب و ناسنجیده همراه شود.

پنجمین نکته پاک‌سازی مداحی‌ها، نوحه‌ها و روضه‌ها می‌باشد که مداحان و روضه‌خوان‌های گرامی باید با تاریخ درست عاشورا آشنایی پیدا کنند و از تحلیل‌ها و مسائل غلط پرهیز شود.

ششمین نکته اینکه عاشورا باید در طول زمان و سال در زندگی‌ها امتداد پیدا کند. هزینه‌های غلط نباید در مؤسسات خیریه انجام شود. خیلی از هزینه‌ها باید به نام اباعبدالله (ع) درزمینهٔ ازدواج جوانان، تهیه جهیزیه، کاهش فقر و دسترسی به محرومین و حل مشکلات جامعه بپردازد.

باید در همه امور حتی عزاداری‌ها نیز حد اعتدال رعایت شود و مواردی که موجب اذیت و آزار مردم می‌شود پرهیز شود.

حوادث غزه و وظایف مسلمانان

درزمینهٔ کمک به مردم غزه گاهی ممکن است طرز تلقی‌هایی بروز پیدا کند مثلاً بحث سنی و شیعه بودن و رنگ و لعاب مقدس بودن و این مسائل ممکن است رخ دهد. لازم است به این نکته اشاره شود که روی حکم موازین قطعی فقه، مسلمان با هر مذهب و در هر نقطه از عالم اگر مورد تعرض و تجاوز دشمنان اسلام و کفار قرار بگیرد بر همه مسلمانان واجب است که از او حمایت بکنند. علاوه بر این یاری مسلمانان عالم جزو وظایف فقهی و احکام قطعی فقهی ماست که امام و انقلاب اسلامی هم بر آن تأکید بسیاری می‌نمودند.

هنگامی‌که برادران اهل سنت در سراسر عالم مشاهده کنند ملت ایران همان‌طور که با حزب‌الله شیعی همراهی می‌کرد و با مردم عزیز فلسطین و محرومان و مظلومان همراهی می‌کنند حتماً تعلق‌خاطرشان به مکتب اهل‌بیت افزایش می‌یابد. این‌یک امر استراتژیکی و راهبردی در سیاست‌های روز ما می‌باشد که امت اسلامی یک امت واحد است و باید در برابر دشمنان خود یک دست عمل بکند و اقدام بکند.

آنچه که اکنون در غزه شاهد آن هستیم با هیچ منطق و دیدگاه انسانی قابل توجیه نیست. در یک مساحت کوچک و فشرده با جمعیتی حدوداً یک و نیم میلیون نفر همانند زندان زندگی می‌کنند. این مردم مظلوم از سرزمین‌هایشان بیرون رانده شدند و این جمعیت را در کرانه باختری و در غزه مسدود کرده و ستم بزرگی در حق آن‌ها روا می‌دارند و تمام قدرت‌های بزرگ دنیا نیز با ظالمین همکاری می‌کنند.

باگذشت دو هفته حدوداً هفت‌صد الی هشت‌صد شهید و زن و کودک و مردم آواره با آن گرفتاری‌ها بدون غذا و بهداشت زندگی می‌کنند و نه سران عرب نه سازمان ملل نه کنفرانس اسلامی نه کنفرانس سراب عرب هیچ کاری برای این مردم انجام نمی‌دهند.

سران کشورهای عرب همانند ایران قدرت و جسارت اینکه حرف خود را درصحنه بزنند ندارند و حداقل کاری که می‌توانند بکنند این است که از معامله و تجارت باقدرت غاصب پرهیز کنند که اگر این کار انجام شود اسرائیل به عقب رانده خواهد شد.

ایران اسلامی بر اساس وظایف دینی و تعالیم أهلبیت با مردم مظلوم دنیا هماهنگ می‌باشد و حداقل آن این است که ملت ما درصحنه حضور دارند. چرا باید در بعضی کشورهای عرب تظاهرات ضد اسرائیلی مورد هجوم قرار بگیرد. این خیانت به اسلام و ضربه زدن به جبهه بزرگ اسلام است. چرا باید سفارت‌خانه‌های اسرائیل در بعضی از کشورها باز باشد، روابط تجاری و اقتصادی با اسرائیل آزاد باشد، بدانید که روزی ملت‌ها بیدار می‌شوند و با شما مقابله می‌نمایند و شما را سر جایتان می‌نشانند.

ایران، دنیای اسلام و ملت‌های مسلمان حرف منطقی می‌زنند. این دولت باید با آراء مردم فلسطین کناره‌گیری نماید و خلاف موازین منطقی دنیای اسلام نیست و در وضع موجود حداقل کاری که می‌توانید بکنید این است که مطابق ملت‌های مسلمان می‌باشد. ملت‌های مسلمان باید سفارت‌خانه‌ها را ببندند، رفت‌وآمدهای سیاسی را تمام کنند، معاملات اقتصادی و تجاری را خاتمه ببخشند اجازه اظهار همدردی ملت‌های مسلمان را بدهند.

سخنانی با مردم غزه

همواره بر خدا توکل کنید و ترس به خود راه ندهید. حزب‌الله اندک وقتی‌که بر خدا تکیه کرد تمام این قدرت‌ها را عقب زد. کمی مقاومت کنید دشمنان عقب خواهند رفت. شما قدم به جلو بگذارید. اگر کشورهای مسلمان به وظایف خودشان عمل کنند و فقط اظهار همدردی کنند و مسلمانان جهان که یک و نیم میلیارد نفر می‌باشند نفری یک دلار برای مردم غزه و فلسطین کمک اقتصادی بکنند. همین موارد را شما به کار ببندید، نه کسی می‌تواند دستتان را بگیرد نه تهمتی به شما بزنند و نه هیچ کار دیگری نمی‌توانند در حقتان انجام بدهند.

سرزمین‌های زیادی از سوریه و اردن و لبنان در دست اسرائیل می‌باشد، همه این‌ها تمام خواهند شد و هیچ کاری هم نخواهند کرد. با یک و نیم میلیارد نفری که دارای منطق و فکر می‌باشند و روی اصول صحبت می‌کنند کسی نمی‌تواند مقابله بکند و هیچ اتفاقی هم نمی‌افتد. شما فقط مقابله کنید و به پنج توصیه ذکرشده عمل کنید هیچ خطری برایتان ندارد و قطعاً هم همه ظالمین و ستمکاران در مقابل شما تسلیم خواهند شد.

در مقابل اگر دشمنان قدرتمند اسلام به شما ضربه بزنند و شما سکوت و مقابله کنید بدانید به فضل الهی و باقدرت خداوند به برکت جوانان فلسطین و لبنان و ملت‌های مسلمان اسرائیل نابود و اسلام پیروز خواهد شد.

دعا

نسئلک اللهم و ندعوک باسمک العظیم الأعظم الأعزّ الأجلّ الأکرم یا الله یا الله یا الله یا أرحمن الرحمین اللهم انصر الاسلام و المسلمین و اخذل الکفر و الکفار و المنافقین أللهم انصر جیوش المسلمین و عساکر الموحدین

خدایا دل‌های ما را به انوار معرفت و ایمان روشن بفرما؛ گام‌های ما را درراه خودت استوار بدار؛ شرّ دشمنان اسلام و اسرائیل غاصب را به خودشان بازبگردان؛ ملت‌های مظلوم خصوصاً ملت مظلوم فلسطین و مردم عزیز غزه را یاری بفرما؛ شرّ دشمنان را ازسرشان کوتاه بفرما؛ اموات و درگذشتگان این جمع، اعم از مؤمنین و مؤمنات را ببخش و بیامرز؛ شهدای اسلام، شهدای انقلاب اسلامی، شهدای دفاع مقدس و شهدای حزب‌الله و حماس و جهاد و غزه را با سید و سالار شهدا محشور بفرما؛ ما را ادامه‌دهنده راه شهدا قرار بده؛ ارواح تابناک شهیدان روح مطهر امام را با اولیای خودت محشور بفرما؛ خدایا باران رحمت و برکاتت را بر ما فرو بفرست؛ خدایا ما را مشمول لطف و عنایت خودت قرار بده؛ توبه ما را بپذیر گناهان ما را ببخش؛ ما را از سربازان اسلام قرار بده؛ خدمتگزاران به اسلام، مقام معظم رهبری را مؤید و منصور بدار؛ خدایا عزاداری‌ها و سوگواری‌های همه عاشقان و شیفتگان سالار شهیدان را در بارگاه خودت بپذیر؛ خدایا ما را در دنیا از زیارت أبا عبدالله (ع) و در آخرت از شفاعت آن حضرت محروم نفرما؛ سلام و درود خالصانه ما را در این روز به محضر سالار شهدا و اصحاب ویاران ایشان، امام سجاد سلام‌الله‌علیه و حضرت ولی‌عصر ارواحنا فداه ابلاغ بفرما؛

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ یلِدْ وَلَمْ یولَدْ وَلَمْ یکن لَّهُ کفُوًا أَحَدٌ[21]

بسم الله الرحمن الرحیم

وظایف ما از دیدگاه بزرگان نسبت به عزاداری

درزمینهٔ برپایی عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین (ع) بزرگان دین دو وظیفه را از ما خواستارند:

اولاً؛ اقامه عزاداری باید هم به‌صورت عاطفی و روحی و هم معرفتی و شناختی باشد. باید تلاش کنیم جوانان و نوجوانان را حسینی تربیت کنیم به‌گونه‌ای که قلبشان سرشار از عشق به سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) باشد.

ثانیاً؛ باید به سمت شناخت عاشورا گام برداریم.

بایسته‌های اقامه عزاداری عاشورا

اظهار مودت و ارادت ما به امام حسین (ع) باید به‌گونه‌ای باشد که هم عواطف حسینی را در ما تقویت کند و هم شناخت و معرفت حسینی را در ما به وجود آورد. درس‌های حادثه عاشورا باید هرسال تکرار شود و نوجوانان و جوانان ما باید هرسال در مراسم عزاداری عاشورا درس‌ها و پیام‌های عاشورا آشنایی پیدا کنند. واقعه مهم عاشورا چند ساعت به طول انجامید و شاید در هیچ تاریخی نظیر این حادثه‌ای نداشته باشیم که این‌قدر کوتاه ولی عمیق و پرمحتوا باشد، سرشار از هزاران پیام اخلاقی باشد و در صفحه تاریخ ماندگار شود.

گستردگی عزای امام حسین (ع)

هنگامی‌که مشغول عزاداری حضرت امام حسین (ع) هستیم همزمان با ما هزاران عزاداری و پرچم حسینی برپاست. در کشور ایران در هزاران نقطه از شهر و روستا پرچم سالار شهیدان در اهتزاز است و فراتر از ایران حداقل در 100 کشور دنیا عزای امام حسین (ع) برپاست.

همان‌طور که پیش‌تر نیز ذکر شد واقعه عاشورا نزد خداوند دارای شکوه و عظمت فراوانی است زیرا در چند ساعت اتفاق افتاد ولی پس از گذشت قریب 1360 سال از واقعه عاشورا در سراسر جهان سال‌به‌سال پرشکوه‌تر شده است. به برکت انقلاب اسلامی و خون‌های پاکی که جوانان تقدیم اسلام و تشیع کردند امروزه جمعیت فراوانی از سرتاسر جهان پای پرچم امام حسین (ع) گرد هم می‌آیند و در سوگ آن حضرت بر سر و سینه می‌زنند. گذر زمان هر واقعه‌ای را کهنه و فرسوده می‌کند اما واقعه عاشورا باگذشت زمان هرسال گسترده‌تر می‌شود.

خداوند یاور عاشورائیان

اگر از دیدگاه مادی به قضیه بنگریم غروب عاشورا هنگامی‌که حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و یارانش بر زمین افتادند، خیمه‌ها آتش‌گرفته، اسرا در بیابان پراکنده شدند و یزید و پیروانش احساس پیروزی می‌کنند و امام حسین (ع) از هر نظر شکست‌خورده است اما در حقیقت قدرت الهی باعث شد تا امروزه پس از گذشت این‌همه سال شاهد به اهتزاز درآمدن پرچم امام حسین (ع) در بیش از 100 کشور جهان باشیم.

رمز ماندگاری عاشورا

1.       واقعه عاشورا با اخلاص و فداکاری بی‌نظیر اتفاق افتاد و غیر از اخلاص در این واقعه وجود ندارد. ارزش انسان‌ها و اعمالشان به اخلاص و ایثار و انگیزه الهی آن‌هاست. عاشورا مظهر اخلاص و ایمان و نماد دلدادگی به خداوند است.

از شب عاشورا که اباعبدالله الحسین (ع)، حضرت ابوالفضل العباس را برای اخذ مهلت فرستادند به همراه خانواده‌شان و همراهانشان همگی پای قرآن و نمازند و دل‌هایشان در پیشگاه خداست و قلب‌هایشان مملو از عشق به خدا و اخلاص به خداست. تابلوی پرافتخار عاشورا توسط حضرت علی‌اکبر (ع) روشن شد آنجا که فرمودند: «پدر جان اگر این شهادت و کشته شدن برای خداست ما از مرگ هیچ هراسی نداریم».

عاشورا سراسر برای خداست و هرچه یاد خداوند در کاری بیشتر می‌شود ماندگارتر می‌شود و باقی می‌ماند به‌طوری‌که بارها در طول تاریخ قصد از بین بردن قبر مطهر امام حسین (ع) را داشتند ولی نتوانستند.

2.      عاشورا حادثه‌ای بود که اسلام را بیمه کرد، به انسان‌ها هویت و شخصیت بخشید، و درس بزرگی و عظمت در تاریخ بشریت به تصویر کشید. سرّ بزرگ عاشورا این بود که خدایی و حماسی بود. عزاداران محترم باید تلاش کنند طوری عزاداری کنند تا درس عاشورا زنده شود و ملت ایران در این زمینه 30 سال تلاش کردند.

دعا

از خداوند متعال برای تمامی شهیدان عزیز علو درجات را خواستاریم و برای شفای مریضان و جانبازان عزیز و آمرزش اموات و برآورده شدن حاجات اجماعاً صلوات ختم بفرمایید.

خطبه اول

اعوذ باللّه السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم اللّه الرحمن الرحیم الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدَانَا لِهَذَا وَمَا کنَّا لِنَهْتَدِی لَوْلَا أَنْ هَدَانَا اللّه^[1]؛ ثم الصلاة و السلام علی سَیِّدِنَا وَ نَبِیِّنَا أَبِی الْقَاسِمِ مُحَمَّدٍ وَ عَلی آله الأطیَّبینَ الأطهَرین لاسیُّما بقیة‌اللّه فی الارضین. اعوذ باللّه السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم اللّه الرحمن الرحیم «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ[2]» عِبادَالله اُوصیَکُم وَ نَفسیِ بِتَقوَی اللّه وَ مُلازِمَة اَمرِه وَ مُجانِبَة نَهیِه وَ تَجَهَّزوا رَحِمَکم اللّه، فَقَد نُودِیَ فیکُم بِالرَّحیل وَ تَزَوَّدوا فَإِنَّ خَیرَ الزّاد التقوی.

همه‌ شما را در آخرین جمعه‌ ماه مبارک رمضان به تقوای الهی، پارسایی، پرهیزکاری، دوری از گناهان و عمل به فرمان‌های خداوند سفارش و دعوت می‌کنم.

امیدواریم خداوند در این ایام و شب‌های باقی‌مانده‌ این ماه همه‌ ما را از آمرزیده شدگان در این ماه و مقربان به بارگاه خودش مقرر بفرماید و همه‌ ما را به جوایز آسمانی این ماه نائل بفرماید.

شیطان، دشمن پنهان انسان‌ها

«إِنَّ الشَّيْطانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا»[3]ما و شما در جهان مادی در یک صحنه‌ نبرد با شیطان قرار داریم. اگر بخواهیم در مسیر خودسازی و تحصیل کمالات و سعادت ابدی موفق شویم، باید هنر خودمان را در میدان مبارزه با شیطان درون نشان دهیم؛ و خودشناسی، خودسازی، طی مدارج اخلاقی و معنوی و عرفانی بدون شناخت دشمن میسر نخواهد بود.

انسان در این جهان و در مسیر قرب الهی با شیطان‌هایی مواجه است. شیطان درون و نفس اماره و دشمنان بیرونی و انسان‌های ناپاکی که ما را به گمراهی می‌کشانند.

اگر به قرآن کریم مراجعه کنیم می‌بینیم که یک‌فصلی از قرآن درباره‌ شیطان است. تا زمانی که ما دشمن‌شناس نباشیم و از مکرها، نقشه‌ها و توطئه‌های شیطان آگاه نباشیم، امکان خودسازی و پیمودن مدارج کمال برای ما وجود ندارد.

«إِنَّ الشَّیْطانَ لَکُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا»[4] شما از دشمنی پیچیده و پنهان برخوردار هستید و در جمعی بسیار نرم و ناپیدا حضور دارید و دشمنی شما را رصد می‌کند که احساس دشمنی درباره‌ او ندارید و این خطر بزرگی است.

گاهی دشمن پیدا و رویارو است و ما هم می‌فهمیم که با سلاح خود به جنگ ما برخاسته است و این مشکلی ندارد و انسان با آمادگی، آگاهی و آشنایی در برابر دشمن پیدا و آشکار قد علم می‌کند و مقابل او می‌ایستد و امکان مبارزه وجود دارد؛ اما اگر دشمن پنهان باشد، نقشه‌های او مخفی باشد و بالاتر اینکه دشمن به‌عنوان دوست در کنار ما بنشیند، مصیبت فراوان می‌شود و انسان در کنار دشمن نشسته است که غالب چهره‌ دوست دارد و این دشمن خطرناک است؛ و اینجا آگاهی و هوشیاری بیشتری می‌خواهد.

قرآن و ادیان آسمانی به ما گفته‌اند که اگر می‌خواهی راه خدا را طی کنی و در این روزگار به سمت سعادت و کمال بروی باید دشمن‌شناس باشی و این دشمن‌شناسی بسیار دشوار است زیرا که دشمنی داریم که تا اعماق جان‌ودل و روح شما نفوذ می‌کند؛ و تمام افکار و نیات شما دستخوش تاخت‌وتاز آن دشمن است؛ و از سوی دیگر این دشمن بسیار ناپیدا و پیچیده است.

کلمه شیطان در قرآن کریم حدود 88 بار و کلمه ابلیس قریب 20 مورد به‌کاررفته است و در خیلی از آیات هم نام مستقیمی از شیطان نیامده است اما خداوند در جای‌جای قرآن به ما هشدار داده است تا شیطان را بشناسیم.

شیطان در هر دقیقه و ثانیه در تلاش است که گام‌های ما را از صراط مستقیم الهی منحرف کند و باید او را بشناسیم و درصدد درگیری با اوباشیم و به‌گونه‌ای مجهز باشیم که در میدان درگیری با شیطان امکان مقابله داشته باشیم که بدون این‌همه‌ ما شکست خواهیم خورد.

عملیات شیطان

قرآن فرموده است: شیطان سوگند خورده است که در کمین و در مسیر عبور شما، خواهد نشست.

1. «لأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَک الْمُسْتَقِیم»[5] صراط مستقیم راهی است که خداوند برای ما طراحی کرده است اما شیطان که از جنیان آفریده‌شده است سوگند یادکرد که در مسیر پیمودن راه مستقیم خداوند خواهم نشست؛ و راه شما را به‌سوی فرمان بری خداوند می‌بندم.

2. «وَ یَصُدَّکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ»[6] کار شیطان این است که درراه می‌نشیند و مسیر را بر شما می‌بندد و یاد خدا و نماز را از شما می‌ستاند.

3. «فَانسَلَخَ مِنْهَا فَأَتْبَعَهُ الشَّیطَانُ فَکانَ مِنَ الْغَاوِینَ »[7] شیطان راه را می‌بندد و وقتی‌که ما را به جاده‌ انحرافی کشاند، ما را دنبال کرده و اگر شما بگریزید او در یک جنگ‌وگریز بسیار پیچیده گریبان شما را خواهد گرفت.

4. وسوسه‌ مخفی و تحریک نرم و آرام،

 عرصه‌ جان و روح ما میدانی است که به روی شیطان گشوده است و شیطان با عملیات مخفی و گاهی با شعارهای زیبا در اعماق جان شما نفوس می‌کند.

5. «إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِّنَ الشَّیطَانِ تَذَکرُواْ »[8] شیطان ما را لمس می‌کند. در درون ما خیالات شیطانی برمی‌انگیزد و راه را برای گناه باز می‌کند و به ما نزدیک می‌شود؛ و این نزدیک شدن و لمس شما زمینه‌ای برای آلودگی ما و شما می‌شود.

6. «وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ»[9] شیطان هرلحظه دعوت‌نامه‌ای برای ما و شما می‌فرستد و با صدای خودش ما را به پا می‌خیزاند و به سمت گناه می‌برد.

7. شیطان در آن آزمایش الهی و سجده‌ بر آدم، اسیر تکبر و خودبرتربینی شد و در این صحنه شکست خورد، سوگندها یادکرد که گریبان همه‌ بشر را می‌گیرم؛ و در بسیاری از مواقع خود ما احساس لذت می‌کنیم؛ و این گمراهی و ضلالت برای ما شیرین است.

8. «ثُمَّ لآتِینَّهُم مِّن بَینِ أَیدِیهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ وَعَنْ أَیمَانِهِمْ وَعَن شَمَآئِلِهِمْ »[10] قدم‌به‌قدم جلو می‌آیم و این انسان بدبخت را در اسارت خود می‌گیرم و از هر سو او را احاطه می‌کنم.

9. هجوم همه‌جانبه به انسانی که در دام شیطان به محاصره درآمده است؛ و باید به خدا پناه برد.

و این انسان در دام افتاده و در محاصره شیطان مورد تاخت‌وتاز هوای قوای شیطان قرار می‌گیرد؛ و با همه‌ سپاه خود بر جان و روان آدمی حمله می‌برد. عواطف انسانی را در دل او می‌میراند، نداهای آسمانی را از بین می‌برد چراکه انسان در محاصره‌ شیطان تیزبین و فوق‌العاده خطرناک قرارگرفته است و شیطان با این محاصره همه‌ سپاه خود را برای حمله به کار می‌برد.

10.«اسْتَحْوَذَ عَلَیهِمُ الشَّیطَانُ فَأَنسَاهُمْ ذِکرَ اللَّهِ»[11] شیطان استحواذ می‌کند، یعنی زمانی که جلو آمد، بر ما سوار می‌شود و افسار ما را به دست می‌گیرد. از این شیطان پیچیده و دشمن خطرناک به خدا پناه می‌بریم.

11. «وَالَّذینَ کفَروا أَولِیاؤُهُمُ الطّاغوتُ»[12]و نهایتاً شیطان دوست، ولی آقا و سرور او و مسلط بر همه‌ حیثیت، هستی، توان و افکار او می‌شود.

این‌ها هشدارهای کتاب آسمانی بود که می‌گوید بشر، خواب نمان که شیطان بیدار است.

شیطان آرزوها در دل شما می‌پروراند و شما در به دنبال سرابی که شیطان برای شما ترسیم کرده است به راه می‌افتید.

این‌ها حقیقت‌های ماه رمضان و واقعیت‌های قرآن است شما در چنگال این دشمن هستید. نفس اماره‌ شما هم عرصه و جولان گاهی می‌شود تا فرمان شیطان را بگیرد.

فرازهایی از خطبه قاصعه

محور این خطبه تصویر وضعیت و تاریخچه‌ زندگی شیطان است.

امیرالمؤمنین (ع) در این خطبه می‌فرماید: ای بندگان خدا، از شیطان بر حذر باشید، مبادا که شیطان شما را به بیماری خود که تکبر است، مبتلا کند. مبادا که شیطان با ندای خود، شما را به پا خیزاند همراه فریاد شیطان قیام کنید، مبادا که دنبال شیطان راه بیفتید و مبادا که شیطان با لشکر سواره و پیاده‌ خود بر شما بتازد.

علی (ع) می‌گوید: به جان خودم، شیطان تیری خطرناک برای شکار شما به چله‌ کمان گذارده است؛ و با قدرت و فشار آن را آماده کرده است و از نزدیک‌ترین مسافت شما را نشانه‌ تیر زهرآگین و اهریمنی خود قرار داده است.

شیطان و سپاه او شما را صدا می‌زنند نیزه‌های خود را در چشمان شما فرومی‌برند تا چشمان شما حق را نبیند و گلوهای شما را می‌برند، مغزهای شما را متلاشی می‌کند و وقتی‌که شما دل به او دادید و با او همراهی کردید و در گناهان غوطه‌ور شدید، ناگهان می‌بینید که در قعر جهنم شما را به آتش کشیده است؛ و این همان شیطانی که امیر مؤمنان (ع) فرمود: من هنگام نزول وحی صدای شیطان را شنیدم که هنگام ورود جبرئیل و نزول آیات وحی ناله می‌کرد که من شکست خوردم و قرآن مایه‌ شکست او بود.

راه نجات ما قرآن است. کتابی که عین وحی خدا است؛ و مایه‌ سعادت و حرکت به سمت کمال است و اگر مسلمانان این کتاب را محور زندگی قرار بدهند، شیطان‌ها رخت برمی‌بندند، انسان‌ها آزاد می‌شوند و راه‌های خیر و سعادت به روی انسان‌ها گشوده می‌شود.

خدایا تو را به بارگاه مقربان خودت ما را از شر شیطان آزاد بفرما و به ما توفیق پیروزی بر شیطان درون و بیرون عنایت بفرما و مسلمانان را از شرور شیطان‌های آشکار و نهان آزاد و سربلند بفرما.

«بسم‌الله الرحمن الرحیم وَالْعَصْرِ إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِی خُسْرٍ إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ»[13]

خطبه دوم

اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم، نحمده علی ما کان و نستعینه من امرنا علی ما یکون و نؤمن به و نتوکل علیه و نستغفره و نستهدیه و نعوذ به من شرور انفسنا و سیئات اعمالنا و نصلی و نسلم علی سیدنا و نبینا العبد المؤید و الرسول المسدد المصطفی الأمجد ابی‌القاسم محمد (ص) و علی امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب و علی صدیقة الطاهرة فاطمة الزهراء و علی الحسن و الحسین سیدی شباب اهل الجنة و علی ائمة المسلمین علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و الحسن بن علی و الخلف القائم المنتظر (عج)، حججک علی عبادک و أمنائک فی بلادک، ساسة العباد و ارکان البلاد و ابواب الایمان و امناء الرحمان و سلالة النبیین و صفوة المرسلین و عترة خیرة رب العالمین صلواتک علیهم اجمعین. اعوذ باللّه السمیع العلیم من الشیطان الرجیم بسم اللّه الرحمن الرحیم «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ[14].» عِبادَالله اُوصیَکُم وَ نَفسیِ بِتَقوَی اللّه وَ مُلازِمَة اَمرِه وَ مُجانِبَة نَهیِه وَ تَجَهَّزوا رَحِمَکم اللّه، فَقَد نُودِیَ فیکُم بِالرَّحیل وَ تَزَوَّدوا فَإِنَّ خَیرَ الزّاد التقوی.

همه‌ شما نمازگزاران و روزه‌داران را به تقوا و پارسایی، خویشتن‌شناسی درون و به مبارزه با دشمنان درون و بیرون سفارش و دعوت می‌کنم.

خدایا این جمعه‌ آخرین ماه را برای ما ایام و لیالی آمرزش قرار بده.

راهپیمایی روز قدس

از همه‌ عزیزانی که با شور و شوق و عشق و علاقه در راهپیمایی قدس حضور یافته‌اید تشکر می‌کنم. بی‌تردید امروز قلب نورانی رسول خدا (ص) و قلب پاک ائمه‌ هدی و حضرت ولی‌عصر (عج) از ملت بزرگ ایران خشنود است که با دهان روزه، با گام‌های استوار و در امتداد سی سال مبارزه درراه خدا این‌گونه مشتاقانه درصحنه‌ قدس حضور یافته‌اید. لطف خدا با شما است و شما ملتی هستید که باید قدرتان را دانست.

رحمت و رضوان و درود خدا بر شما و شور و شوق و حماسه‌آفرینی شما باد.

پیروزی‌های ملت فلسطین و لبنان، شعاعی از دفاع مقدس شما مردم ایران است و درود و رحمت خداوند بر شما باد.

اسرائیل پدیده‌ شوم و خطرناکی است که وظیفه‌ همه‌ امت اسلام، مبارزه با اوست. نقشه‌های اولیه‌ تأسیس اسرائیل به بیش از یک قرن قبل برمی‌گردد، وقتی‌که کنگره‌ یهودیان و صهیونیست‌ها تشکیل شد و بیش از نیم‌قرن نقشه‌ای را برای پایه‌ریزی یک دولت صهیونیستی تعقیب می‌کردند. به کمک انگلیس و قدرت‌های شیطانی غربی نقشه‌های خود را اجرا کردند و بعد از جنگ جهانی دوم بحث‌های جنگ جهانی را بهانه کردند برای این‌که یک دولت صهیونیستی را تشکیل دهند.

امروز بیش از 100 سال است که دنیای اسلام و اعراب با این دشمن و با استکبار جهانی و توطئه‌های آن‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنند و ایده‌هایی که اسرائیل طراحی کرد بسیار خطرناک بود.

نکته‌ای دربارۀ فلسطین

نکته‌ای که مهم است این است که بحث فلسطین فراتر از جهان اسلام است و بحث یک حمله‌ ناجوانمردانه به ارزش‌های انسانی برای همه‌ بشر است.

بحث فلسطین یک بحث راهبردی امت اسلام است و هیچ‌کس نمی‌تواند به‌سادگی از کنار آن بگذرد. مراحلی در جنگ با اسرائیل طی شد که به فضل الهی در این شعاع انقلاب اسلامی یک‌فصل نوینی از مبارزه‌ با اسرائیل آغاز شد؛ اما یک شعاعی از کشور ایران برافروخته شد و این مایه‌ شکست اسرائیل شد. امروز اسرائیل به برکت انتفاضه در درون فلسطین، به برکت مبارزان جوانان آبرومند فلسطین در درون خود با خطر بزرگی مواجه است و این خطر درونی برای اسرائیل از ملت بزرگ ایران ناشی شده است؛ و امروز اسرائیل از بیرون هم بدترین روزگار خود را تجربه می‌کند و بافضل خداوند و باهمت مردمان پاک در سرزمین لبنان، حزب‌الله لبنان در سال 2000 اولین بار بود که اسرائیل را از سرزمین خود بیرون کرد و در سال‌های بعد قدم‌به‌قدم حزب‌الله رشید و جوانان پاک ما در مبارزه با اسرائیل پیش رفتند و برای اولین بار در جنگ 33 روزه طعم تلخ شکست را به کام این دشمن ریختند.

امروز باید به دولت‌های دست‌نشانده و ترسو بگوییم که از شما کاری برنمی‌آید.

انقلاب اسلامی در سی سال گذشته و در طول بیش از یک قرن علمای شیعه فارغ از جنگ‌های مذهبی در خدمت اسلام بودند و برای ما اسلام ارزش بزرگی است.

ملت‌های مسلمان باید بیدار باشند و بدانند که آن‌ها دشمن و ناچیز هستند و باید اسلام را زنده کنید، اسلام همه‌ شما را آزادکرده و دشمنان شما را سرکوب می‌کند.

آسیب‌های سخت دنیای امروز

1. نظام برتر بینی و مستکبرانه‌ غربی است که باید افکار پوسیده‌ متکبرانه‌ غربی‌ها و آمریکایی‌ها تغییر کند.

2. بی‌عدالتی‌ها و پایه‌ریزی سازمان‌های بی‌خاصیت، وابسته و وامانده است؛ که امروز دنیا می‌داند که سازمان ملل ارزشی ندارد. آژانسی که از حق قانونی انرژی هسته‌ای کشورهای آزاد حمایت نمی‌کند، دروغ است.

مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهور ما می‌گوید که نظام بین‌الملل امروز یک نظام پوسیده و غیرقابل‌اعتماد است و سازمان‌های شما وابسته به شما هستند.

3. معیارهای دوگانه، هر طور که خودشان می‌خواهند عمل می‌کنند و برای آن توجیه درست می‌کنند.

4. انحصارطلبی، امروز می‌بینند که جوانان و دانشمندان ما قله‌های علمی را درمی‌نوردند، در عرصه‌های پزشکی، نظامی و سایر قلمروها با دست‌تنها گام‌های بزرگ برداشته‌اند، بغض گلوی دشمن را گرفته است.

ملت شریف ما امروز بداند که ان‌شاءالله آمریکا در سال‌های آینده شکست‌خورده خواهد شد.

آمریکا امروز در درون خود، اقتصاد به‌هم‌ریخته و نظام سیاسی نامطمئنی دارد. اسرائیل ورشکسته است و بیداری دنیای اسلام امروز در جلوی آن‌ها ایستاده و ارزش‌ها و اخلاق اسلامی میان جوانان و دنیای اسلام باید احیا شود، وحدت امت اسلامی باید تقویت شود، بازار مشترک اسلامی، روابط قوی سیاسی، پیمان‌های مستحکم نظامی، فکری، فرهنگی و سیاسی باید امت اسلام را مانند یک زنجیره‌ به‌هم‌پیوسته درآورد و این امکان دارد و ملت ایران باید با الگوسازی خود و با شعار پیشرفت و عدالت که فرمایش مقام معظم رهبری است و ما باید دهه‌ چهارم انقلاب را آزاد کنیم برای اینکه مسیر پیشرفت را طی کنیم، عدالت را حاکم کنیم، مشکلات مردم را رفع کنیم و به سمت قله‌های بلند حرکت کنیم و ملت ما از عهده‌ این‌ کارهای بزرگان ان‌شاءالله بر خواهد آمد.

فرازهایی از دعای 45 صحیفه‌ سجادیه

این ماه در میان ما پسندیده اقامت کرد، ماه رمضان یار همراه و نیکوی ما بود، بهترین سودها را نصیب ما کرد و اینکه پایان پذیرفت و روزهای آن به پایان می‌رسد، این ماه شریف از ما جدا می‌شود، اکنون ما با او وداع می‌کنیم وداعی که جدایی او بر ما سنگین و رفتنش اندوه بخش است و احترام و حق آن روشن و پیش روی ما است.

پس ما می‌گوییم: سلام و درود بر تو ای ماه خدا، درود بر تو ای رمضان، ای گران‌مایه‌ترین وقت‌ها که با ما هم‌نشین بودی، درود بر تو ای بهترین ماه‌ها، درود بر تو ای ماهی که در آن آرزوهای نیک نزدیک و اعمال نیک در آن پراکنده است، درود بر تو ای دوستی که در حضور آن‌قدر آن را دانستیم و در سپری شدن آن، غمی بی‌پایان ما را در برگرفته است، درود بر تو ای رمضان ای پناه گاه و امید گاهی که فراقش دردناک است. درود بر تو ای رمضان چه ماهی طولانی برای ناپاکان و چه ماه باشکوهی برای مؤمنان و روزه‌داران بود. سلام بر تو ای ماهی که هیچ زمانی به‌پای تو نمی‌رسد، ماهی که همه‌ آن سلام بود، ماهی که هم‌نشینی آن شیرین بود، درود بر تو ای رمضان که از تو خسته نشدم، تو برکت بودی، چرک‌ها و آلودگی‌های ما را بردی، چقدر حریص روی زیبای تو بودم و امروز در فراق تو می‌سوزم و سلام بر ماه مبارک رمضان.

دعا

خدایا دشمنان ما را نابود بفرما! امت‌های اسلامی را بیدار بفرما! وحدت و محبت خود را بر قلوب مسلمانان حاکم بفرما...

نسئلک اللهم و ندعوک بسمک العظیم الاعظم الاعز الاجل الاکرم یا الله یا الله یا الله...

اللهم الرزقنا توفیق الطاعة و بعد المعصیة و صدق النیة و عرفان الحرمة. اللهم انصر الاسلام و اهله و اخذل الکفر و اهله